Ο Πέδρο Πάραμο, ένας μυστηριώδης σκοτεινός άνθρωπος σε μια ρημαγμένη γη, αποκαλύπτεται μέσω του βλέμματος των ανθρώπων που ζουν μαζί του, γύρω του, χωρίς αυτόν. Ένας άνδρας δυνατός, σκληρός, ερωτευμένος μέσα από τη ματιά του συγγραφέα Χουάν Ρούλφο έρχεται στον ιδιαίτερο χώρο του Ξενοδοχείου Μπάγκειον από την Ομάδα Όπερα για λίγες παραστάσεις. Η Τζωρτζίνα Δαλιάνη, ο Νέστωρ Κοψιδάς και η Δανάη Σαριδάκη μας μίλησαν για την ομάδα τους και την κοινή τους πορεία. το έργο με τα ανθρώπινα σκοτάδια και φώτα και την ποιητική πλευρά της ζωής που βρίσκεται σε όσα μοιραζόμαστε.

Γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο έργο; Τι σας συγκινεί σ΄αυτό;

Νέστωρ Κοψιδάς: Ήρθε σε εμάς τυχαία. Μας το πρότεινε ένας φίλος, το διαβάσαμε σαν αναγνώστες και κάτι μας έκανε. Μας άρεσε αυτός ο κόσμος και η γραφή του συγγραφέα. Με συγκινεί ιδιαίτερα ο κόσμος του θανάτου και τα μυστήριά του, όπως παρουσιάζονται μες το έργο, που δεν έχουν βάρος και δεν έχουν την εικόνα που έχουμε εμείς, δυτικά σκεπτόμενοι. Έχει ένα τρόπο πολύ ωραίο το έργο να παρουσιάζει τον κόσμο των νεκρών που φαίνεται πολύ ζωντανός!

Δανάη Σαριδάκη: Πρόκειται για ένα πολύ ποιητικό έργο. Διαδραματίζεται σε έναν πολύ ενδιαφέροντα κόσμο. Αυτό που συγκινεί πάρα πολύ, πέρα από τα λυρικά του στοιχεία που είναι και χαρακτηριστικά της ισπανόφωνης λογοτεχνίας, είναι η αναζήτηση του πατέρα. Ο ήρωας ψάχνει τον πατέρα του μετά από την παρότρυνση της μητέρας του που πεθαίνει. Είναι ουσιαστικά μια αναζήτηση της ρίζας, του παρελθόντος, του τόπου που ανήκω και από τον οποίο προέρχομαι.

Τζωρτζίνα Δαλιάνη: Προσπαθώ να θυμηθώ τι ένιωθα όταν το διάβασα με την αθωότητα της πρώτης φοράς… Είχε κάτι άχρονο ο τρόπος που γράφει ο συγγραφέας, δεν καταλαβαίνει ο αναγνώστης αν βρίσκεται στο παρελθόν ή το παρόν Έχει κάτι συνειρμικό και αποσπασματικό που φαντάζομαι ότι αυτό είναι ο θάνατος. Δεν καταλαβαίνεις που βρίσκεται. Ήταν μια πρωτόγνωρη αναγνωστική εμπειρία.

Πως δουλέψατε για την παράσταση;

Δανάη Σαριδάκη: Σαν ομάδα έχουμε καταπιαστεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια με την μελέτη της αφήγησης στο θέατρο. Έχουμε κάνει πολλές προσπάθειες σκηνικής απόδοσης λογοτεχνικών κειμένων. Η τωρινή παράσταση είναι μία συνέχεια μιας αρκετά μεγάλης πορείας που λέγεται αφήγηση.

Νέστωρ Κοψιδάς: Στην συγκεκριμένη παράσταση υπάρχουν κομμάτια αφήγησης, αλλά και διαλογικά. Είναι και το κείμενο γραμμένο έτσι που ο ένας από τους ήρωες αφηγείται την ιστορία του.

Τζωρτζίνα Δαλιάνη: Η Ελεάνα έχει επιλέξει να δει την ιστορία μέσω του ερωτήματος τι είναι ο Πέδρο Πάραμο –μήπως είναι μια καμμένη γη;- και ποια η ευθύνη του καθενός για την κατάσταση που συναντάμε στο έργο.

Ποιος είναι ο Πέδρο Πάραμο και γιατί τον αναζητά ο γιος του;

Νέστωρ Κοψιδάς: Αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο ερώτημα και μπορεί αν μην έχει απάντηση. Είναι ένα πρόσωπο που καταλαβαίνεις ακριβώς τι είναι. Θα μπορούσε να είναι ένας πατέρας, ο ίδιος ο θάνατος ή ένα σύμβολο. Για να ταυτίζεται με την καμμένη γη, σίγουρα κάτι σημαίνει αυτό.

Δανάη Σαριδάκη: Ο Πέδρο Πάραμο είναι ανώτατος άρχοντας μιας περιοχής, έχει τα χαρακτηριστικά ενός δυνάστη. Έχει σκληράδα, μνησικακία, δεν σταματάει μπροστά σε τίποτα προκειμένου να αυξήσει τον πλούτο του. Η ηθική του είναι εξαιρετικά ελαστική, δεν υπάρχει κανένας ηθικός κώδικας. Έχει πάρα πολλά παιδιά -συν ένας ο αφηγητής που ψάχνει τον πατέρα του. Σε πρώτο επίπεδο είναι ένα φυσικό πρόσωπο. Από εκεί και πέρα συμβολίζει πάρα πολλά.

Νέστωρ Κοψιδάς: Μία αχίλλειο πτέρνα έχει ο Πέδρο Πάραμο. Τον μεγάλο του έρωτα, τον έρωτα της ζωής του που τον οδηγεί στο τέλος πραγματικά να ρημάξει τα πάντα. Διαλύει τη γη στην οποία κατοικεί, άρα και οι άνθρωποι τον εγκαταλείπουν.

Οι τόποι καθορίζουν τους ανθρώπους ή το αντίστροφο;

Δανάη Σαριδάκη: Οι τόποι πάντα επηρεάζουν τους ανθρώπους και τους πολιτισμούς που διαμορφώνουν. Οι κάτοικοι της Βορείου Ευρώπης για παράδειγμα, έχουν τελείως διαφορετικό πολιτισμό από τους κατοίκους της Μεσογείου. Από την άλλη μεριά, ο άνθρωπος είναι ένα ον που επεμβαίνει διαρκώς στην φύση, αλλά και στους άλλους άλλους ανθρώπους. Επομένως, μπορεί να πάει σε μία γη Πέδρο Πάραμο-καμμένη γη και να τη διαμορφώσει σε μία γη της επαγγελίας, ανάλογα με το όραμά του. Το πιστεύω ότι ο άνθρωπος καθορίζει και είναι ο ρυθμιστής σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Το έργο έχει έντονο μεταφυσικό στοιχείο. Το πιστεύετε; Υπάρχει στην ζωή μας;

Τζωρτζίνα Δαλιάνη: Το πιστεύω πάρα πολύ. Είμαστε σε επαφή με τις άλλες διαστάσεις μας, αλλά πολλές φορές από φόβο δεν μπορούμε να τις δούμε. Το μέσα, το έξω, το εκεί, το εδώ είναι ένα πράγμα.

Νέστωρ Κοψιδάς: Κι εγώ πιστεύω στην μεταφυσική, αλλά πιστεύω ότι είναι φυσική. Ως υλικά που έχουμε μέσα μας. Δεν είναι κάτι διαφορετικό από εμάς και ξένο.

Δανάη Σαριδάκη: Δεν ξέρω ακριβώς τι συμβαίνει, αλλά ξέρω πως υπάρχει ένα τεράστιο φάσμα ερωτημάτων που η επιστήμη δεν μπορεί να απαντήσει. Δεν ξέρω επίσης αν η μεταφυσική μπορεί να τα καλύψει. Σίγουρα όμως, η τέχνη τα σκαλίζει. Περισσότερο εστιάζω σε μια τέτοια μορφή αναζήτησης που είναι και εξαιρετικά θεραπευτική.

Πως παρουσιάζεται διαφορετικά από την δική μας αντίληψη ο θάνατος στο κείμενο;

Νέστωρ Κοψιδάς: Οι Μεξικανοί έχουν μια τελείως διαφορετική αντίληψη από εμάς. Το θεωρούν ένα μεταβατικό στάδιο από μία φάση σε μία άλλη φάση και όχι κάτι κατεξοχήν θλιβερό. Έχουν και την γιορτή των νεκρών. Είναι σαν είναι παρόντες οι νεκροί και στην πραγματικότητα χάνονται όταν πεθάνει και ο τελευταίος άνθρωπος που του θυμάται. Τότε πεθαίνει κάποιος, όταν δεν υπάρχει κανείς να τον θυμάται.

Ο αφηγητής προσπαθεί να ανήκει κάπου. Το να ανήκουμε κάπου είναι ανακουφιστικό ή περιοριστικό;

Δανάη Σαριδάκη: Για μένα δεν είναι απλά ανακουφιστικό, είναι βαθιά και αναντίρρητη ανάγκη της ύπαρξής μου. Αν δεν νοιώθω ότι ανήκω κάπου δεν έχω ούτε παρελθόν, ούτε μέλλον, δεν έχω πορεία και πλοηγό. Μικρά στοιχεία που δημιουργούν ένα πλέγμα το οποίο σε κάνει να νιώθεις ότι ανήκεις κάπου. Έχεις μια αναφορά κοινωνική, πολιτισμική, ανθρωπιστική. Με αυτούς τους όρους, το να νιώθεις ότι ανήκεις κάπου είναι απαραίτητο.

Τζωρτζίνα Δαλιάνη: Εμένα ίσως αυτό να μπερδεύει ενίοτε. Ίσως το να ανήκω κάπου ίσως να με αποκλείει από νέα πράγματα. Έχω μία τάση τα τελευταία χρόνια να συναντήσω πράγματα καινούργια που μπορεί να μην είχα φανταστεί ότι μπορεί να ανήκω. Το άνοιγμα προς άλλες κατευθύνσεις, νομίζω ότι με απελευθερώνει περισσότερο.

Νέστωρ Κοψιδάς: Εγώ θα ήθελα να μην ανήκω πουθενά, αλλά δεν νομίζω ότι μπορώ να το κάνω. Μου αρέσει πολύ αυτό που συμβαίνει αυτήν την στιγμή. Παρόλο που δουλεύουμε μαζί τόσα χρόνια, δεν έχουμε την ίδια άποψη για τα πράγματα. Αυτό είναι σίγουρα κάτι από όλα όσα μας κράτησαν μαζί σε αυτήν την πορεία.

Είναι ένα έργο που μιλάει για την ανθρώπινη φύση. Έχει πρόσημο θετικό ή αρνητικό;

Νέστωρ Κοψιδάς: Και θετικό και αρνητικό. Όλα τα πρόσωπα του έργου και θετικά και αρνητικά. Ακόμα και ο ίδιος ο Πέδρο Πάραμο που είναι ένα αρνητικό πρόσωπο, όταν μιλάει για τον έρωτά του έχει κάτι άκρως ποιητικό που προκαλεί πολύ θετικά συναισθήματα.

Δανάη Σαριδάκη: Ο άνθρωπος στις δημιουργικές του φάσεις προάγει το καλό και στις αρνητικές έχει να κάνει με τον αφανισμό. Η γη έχει περάσει από όλες τις φάσεις της ύπαρξης. Όλοι οι χαρακτήρες του έργου έχουν ευθύνη γιατί επιλέγουν θετικά ή αρνητικά με βάση τις ανάγκες τους.

Σε τι πιστέυετε; Τι σας δίνει δύναμη;

Νέστωρ Κοψιδάς: Για ΄μένα είναι οι άλλοι. Και η φύση.

Τζωρτζίνα Δαλιάνη: Εμένα αυτό που μου δίνει κουράγιο στη ζωή είναι το «μαζί».

Δανάη Σαριδάκη: Και το «μαζί» προς ένα στόχο και ένα όραμα.

Ποιος θα λέγατε ότι είναι ο άξονας της δουλειάς σας ως ομάδα;

Νέστωρ Κοψιδάς: Αυτό έχει αλλάξει. Άλλαζε πάντα νομίζω. Έχουμε άξονες, αλλά δεν έχουμε μία αυστηρή μέθοδο. Κάθε φορά κάνουμε έρευνα πάνω στο κομμάτι που μας απασχολεί.

Τζωρτζίνα Δαλιάνη: Ξεκινήσαμε με έρευνα πάνω στο μουσικό θέατρο και την μουσικότητα του θεάτρου. Πριν από μερικά χρόνια αποφασίσαμε να κινηθούμε σε ένα άγνωστο τοπίο στην Ελλάδα, στο αφηγηματικό θέατρο.

Δανάη Σαριδάκη: Πάντα αναζητούμε καινούργιες μορφές έκφρασης αυτής της τέχνης. Θέλουμε να ανοίγουμε παράθυρα και να εξερευνούμε. Όχι με την μορφή του άκρατου πειραματισμού, αλλά με την μορφή της αναζήτησης.

Υπάρχει κάποιο κομμάτι από το κείμενο που ξεχωρίζετε;

Δανάη Σαριδάκη: Μου αρέσει αυτή η φράση που λέει: «Ο ουρανός Χουάν Πρεσιάδο είναι εδώ που είμαι τώρα».

Φωτογραφίες: Γεωργία Πονηράκου / (site)

Ταυτότητα Παράστασης:

Συγγραφέας: Juan Rulfo
Μετάφραση: Έφη Γιαννοπούλου
Σκηνοθεσία: Ελεάνα Τσίχλη
Μουσική σύνθεση: Θοδωρής Αμπαζής
Κινησιολογία: Νατάσσα Σαραντοπούλου
Σκηνογράφος – Ενδυματολόγος: Τίνα Τζόκα
Σχεδιαστής Φωτισμών: Στέλλα Κάλτσου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Αντριάννα Ανδρέοβιτς
Φωτογραφίες: Παναγιώτης Μάλλιαρης

Παίζουν οι Ηθοποιοί:
Κώστας Βασαρδάνης
Τζωρτζίνα Δαλιάνη
Νέστωρ Κοψιδάς
Φώτης Λαζάρου
Νεφέλη Μαϊστράλη
Γιώργος Νούσης
Δανάη Σαριδάκη
στην παράσταση ακούγεται η φωνή της Νένας Μεντή.

Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

Τοποθεσία: Μπάγκειον Ξενοδοχείο, Πλ. Ομονοίας 18, Αθήνα
Ημερομηνία: 22, 23, 24, 29, 30 Ιουνίου και 1η Ιουλίου 2018. Ώρα έναρξης: 21.15. Προβλεπόμενη διάρκεια παράστασης: 90΄
Πληροφορίες-Κρατήσεις: Τηλ.: 6973848716
Τιμές Εισιτηρίων: Κανονικό: 12€ | Μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων): 8€