Η Ομάδα Σημείο Μηδέν παρουσιάζει στο Θέατρο Άττις-Νέος Χώρος το έργο του Σάμιουελ Μπέκετ, Περιμένοντας τον Γκοντό, σε σκηνοθεσία Σάββα Στρούμπου. Ένα έργο που αγγίζει τον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης. Ξεκινά από την θεμελιώδη για την ζωή μας και για τον προσδιορισμό του εαυτού μας συνύπαρξη με τον Άλλον για να εντοπίσει την ουσία της ορμητικότητας της ζωής, η οποία είναι η αναμονή, η ανάγκη, η ελπίδα. Μια παράσταση που στηρίζεται στους συντελεστές της, αξιοποιεί τις δυνάμεις τους και δημιουργείται μέσα από την επαφή, για να μοιραστεί με τους θεατές ένα εξαιρετικά σημαντικό κείμενο, μια αλήθεια και μια σκέψη πάνω σ΄αυτό. Ο Κωνσταντίνος Γώγουλος, η Έλλη Ιγγλίζ και η Έβελυν Ασουάντ μας μίλησαν για την πορεία της προετοιμασίας της παράστασης, τις σκέψεις, τις εμπειρίες, τα κέρδη τους.

Τι σας συγκινεί στο έργο του Μπέκετ;

Κωνσταντίνος Γώγουλος: Νομίζω ότι η σωστότερη λέξη γι΄ αυτό το έργο είναι ότι στοιχειώνει. Ο Μπέκετ έγραψε το έργο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Πολλοί φίλοι του έχουν χαθεί είτε στο πεδίο της μάχης, είτε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ ο ίδιος ήταν στην εξορία. Μετά από αυτό το κομβικό σημείο της ιστορίας γράφει αυτό το έργο, που ουσιαστικά είναι γραμμένο πάνω στα ερείπια αυτού του κόσμου και αποτελεί μια προσπάθεια επανεκκίνησής του. Έχει πιάσει μια τέτοια συχνότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, έχει κάνει μια τομή στην ανθρώπινη συνθήκη που είναι μεγαλοφυής. Πολλοί άνθρωποι λένε πως είναι ο τέταρτος τραγικός. Έχει πιάσει τόσο πολύ τον ανθρώπινο πυρήνα που σε στοιχειώνει.

Έλλη Ιγγλίζ: Ακριβώς. Πιάνει έναν πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης που παρά την καταστροφή, βρίσκει την ζωτική δύναμη να επιμένει, να περιμένει και να δημιουργεί εκ νέου. Ο Βλαντιμίρ λέει κάποια στιγμή: «Τι κάνουμε εδώ αυτό είναι το ερώτημα. Και είμαστε ευλογημένοι που τυχαίνει να γνωρίζουμε την απάντηση. Ναι, μέσα σε αυτήν την τεράστια σύγχυση ένα είναι βέβαιο. Περιμένουμε τον Γκοντό να έρθει…». Μπορεί να περιμένουμε πολλά και διαφορετικά πράγματα, αλλά το σπουδαίο είναι ότι δεν εγκαταλείπουμε. Έχει μεγάλη σημασία αυτό και για την εποχή που βρισκόμαστε τώρα. Για εμάς, όλους.

Έβελυν Ασουάντ: Βλέπουμε στο έργο πως παρόλο που ο άνθρωπος γνωρίζει ότι βαδίζει μέσα στο χάος, παλεύει να επαναπροσδιοριστεί και να λυτρωθεί. Υπάρχουν πάρα πολλά και ετερόκλητα στοιχεία στο έργο τα οποία σε αγγίζουν και βουτάς στον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης.

Κωνσταντίνος Γώγουλος: Όντως, το έργο αυτό δεν μπορεί να μπει σε καλούπια και να έχει ταμπέλες. Το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να βουτήξεις με πίστη σ΄αυτόν κόσμο για να σου δώσει όλα του τα αρώματα.

Πως δουλέψατε για να γίνει παράσταση; Πόσο απαραίτητο ήταν το θεωρητικό υπόβαθρο;

Κωνσταντίνος Γώγουλος: Έχουμε την τύχη να είμαστε σε μια ομάδα που υπάρχει ένας κώδικας επικοινωνίας, μια γλώσσα κοινή που διαρκώς εμπλουτίζεται και βαθαίνει. Πριν ξεκινήσουμε τις συναντήσεις μας μελετήσαμε για τον Μπέκετ και το έργο του. Θέλουμε η θεωρητική δουλειά να είναι το υπόβαθρο για την πρακτική δουλειά που θα ακολουθήσει, γιατί η παράσταση είναι ζωντανός οργανισμός, όχι θεωρία. Σίγουρα υπάρχει ένα σκεπτικό από πίσω. Ο Σάββας Στρούμπος έχει κάνει μεγάλη έρευνα για την παράσταση και μας έδωσε πολύ υλικό. Από εκεί και πέρα είναι μια δυναμική διαδικασία.

Έβελυν Ασουάντ: Και η πρακτική δουλειά μπορεί να ανατρέψει πολλά από τα δεδομένα της αρχής. Τώρα που βρισκόμαστε στις τελευταίες πρόβες, αν κοιτάξω πίσω, βλέπω ότι πολλά ζητήματα αναθεωρήθηκαν ή φωτίστηκαν καλύτερα μέσω της πρακτικής δουλειάς.

Ο Μπέκετ είναι ένας συγγραφέας που δίνει μεγάλη σημασία στον λόγο. Εσείς είστε μία ομάδα που χρησιμοποιείτε πολύ σωματικές τεχνικές. Αυτά τα δύο, πως και που συναντιούνται στην παράσταση;

Κωνσταντίνος Γώγουλος: Πρόκειται για μια καθολική λειτουργεία. Δεν χρησιμοποιούμε ξεχωριστά το σώμα από το πνεύμα, τον λόγο και την σκέψη. Θα μπορούσα να πω πως ο λόγος σε αυτήν την περίπτωση ενδυναμώνεται ακόμα περισσότερο γιατί έχει από πίσω γερές σωματικές βάσεις για να προβληθεί πολύ πιο ξεκάθαρα ο στόχος του. Ανεξαρτήτως αισθητικής, όταν ένας ηθοποιός ανεβαίνει στην σκηνή πρέπει να είναι ενεργοποιημένος σε όλα τα επίπεδα. Ο ίδιος ο Μπέκετ, όταν ανέβασε το έργο, είχε κρατήσει σκηνοθετικές σημειώσεις που αποκαλύπτουν ότι προσπάθησε να το προσεγγίσει και να το αποδώσει μέσα από εικόνες που είχε από πίνακες, γλυπτά, χορογραφίες, γιατί προσπαθούσε να αγγίξει κάποιες πτυχές που δεν μπορούσε να τις φτάσει με τα εργαλεία που είχε μέχρι τότε. Αναζητούσε κάτι ακόμα.

Έλλη Ιγγλίζ: : Η έρευνα είναι μια διαδικασία που περιέχει τα πάντα. Το σώμα, το πνεύμα, την φωνή. Είναι κυριολεκτικά ένας οργανισμός. Μελετώντας το έργο αυτό του Μπέκετ τα πρόσωπα είναι με ένα τρόπο σύμβολα. Καθίστανται αχρονικά. Θα μπορούσαν να είναι πρόσωπα του παρόντος, του παρελθόντος ή του μέλλοντος. Γι΄αυτό μας αφορά αυτό το κείμενο στο εδώ και τώρα.

Τι μπορεί να περιμένουν οι δύο ήρωες του έργου;

Έβελυν Ασουάντ: Το ωραίο στο έργο είναι ότι δεν υπάρχει απάντηση σ΄αυτό το ερώτημα.

Κωνσταντίνος Γώγουλος: Ο Μπέκετ όταν είχε ερωτηθεί σχετικά με το ζήτημα, μιας και  είχαν θεμελιωθεί άπειρες θεωρίες, απάντησε πως σημασία δεν έχει ο Γκοντό, αλλά το «περιμένοντας».

Έλλη Ιγγλίζ: Είναι αυτό που μας λέει συχνά ο Σάββας στις πρόβες… Ο απέθαντος πόθος.

Μπορεί να υπάρξει μια ζωή χωρίς να περιμένουμε κάτι;

Κωνσταντίνος Γώγουλος: Νομίζω ότι όλοι οι άνθρωποι είμαστε έτσι φτιαγμένοι. Πάντα διαρκώς κάτι περιμένουμε από το πολύ απλό μέχρι το πολύ μεγάλο. Είναι δομικό συστατικό του ανθρώπου.

Έβελυν Ασουάντ: Και αυτό μας κρατάει ζωντανούς.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το έργο είναι ένα σχόλιο πάνω στην παρουσία ή την απουσία του Θεού;

Έλλη Ιγγλίζ: Ο Μπέκετ είχε αρνηθεί την ετυμολογική σχέση της λέξης Γκοντό με την λέξη God. Είναι πολύ πιο αφαιρετικό το κείμενο και με την έννοια της αφαίρεσης ποιητικό. Αφήνει την σιωπή να μιλήσει και η σιωπή τα εμπεριέχει όλα. Ο καθένας μας μπορεί αν το φιλτράρει μέσα πό το δικό του πρίσμα.

Κωνσταντίνος Γώγουλος: Ο Μπέκετ έχει συχνά θεολογικές αναφορές στα κείμενα του, αλλά δήλωνε άθεος. Όταν τον είχαν ρωτήσει αν αυτό ισχύει είχε απαντήσει πως είναι άθεος, αλλά όχι εντελώς.

Πως θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τη σχέση του Πότζο με τον Λάκυ; Λειτουργεί συμβολικά ως προς τον άνθρωπο και την εξουσία, το κράτος και τον πολίτη;

Έβελυν Ασουάντ: Ο ένας εξαρτάται από τον άλλον. Δεν μπορεί ο ένας χωρίς την παρουσία του άλλου, προσδιορίζονται μέσα από τον άλλον με αυτόν τον τρόπο. Ο Λάκυ ενώ έχει την δυνατότητα να φύγει παραμένει εκεί. Στην παράσταση, εκτός των άλλων, έχουμε προβάλει την θεατρικότητα που έχει στο έργο ο Πότζο και πως προσπαθεί με διάφορα τεχνάσματα να εξουσιάσει τους γύρω του, γνωρίζοντας πως δεν έχει βάθος αυτή η δύναμή του. Ουσιαστικά κρύβει το εσωτερικό του κενό. Τι θα ήταν ένας εξουσιαστής, χωρίς αυτόν που εξουσιάζει; Προς το τέλος του έργου που κυριαρχεί η φθορά σιγά σιγά, ο Πότζο αντιλαμβάνεται πως και η ίδια η εξουσία δεν μπορεί να εξουσιάσει τον θάνατο. Ο θάνατος τους κάνει όλους ίσους και η εξουσία με αυτόν τον τρόπο αυτοκαταργείται.

Έλλη Ιγγλίζ: Προσεγγίζονται οντολογικά αυτοί οι δύο χαρακτήρες. Υπάρχει η οντολογία της εξουσίας και η οντολογία του καταπιεσμένου. Πράγματι ο Λάκυ μπορεί να φύγει, αλλά δεν το κάνει. Ουσιαστικά έχει τοποθετήσει εντός του την εξουσία. Χτίζονται τόσο ισχυρές ταυτότητες με αυτές τις έννοιες που καταλήγουμε στο ερώτημα τί θα είναι ο άνθρωπος χωρίς εξουσία… Δεν πρόκειται για συνειδητές επιλογές, απλά συμβαίνει, είναι.

Κωνσταντίνος Γώγουλος: Στο έργο δεν μπορεί να μπει μια ταμπέλα. Οι ήρωες ψάχνουν τρόπους επιβίωσης. Κάνουν αυτοσχεδιασμούς επιβίωσης πάνω στο κενό, στο χάος. Θεωρώ ότι το έργο τελειώνει με ένα άνοιγμα. Και ο ίδιος ο συγγραφέας χαρακτηρίζει το έργο τραγικωμωδία. Η ανθρώπινη συνθήκη είναι κωμική και τραγική ταυτόχρονα. Η βεντάλια του φτάνει από την αγιότητα μέχρι την πορνεία και από το πιο αφελές πράγμα στην απόλυτη σοφία. Τόσο ευρύ είναι αυτό το έργο. Ο Μπέκετ μοιάζει να βλέπει τον άνθρωπο και την ανθρώπινη ιστορία ταυτόχρονα από πολλά πρίσματα και αυτό είναι το μαγικό. Διαφορετικές οπτικές πάνω στον άνθρωπο και στην εξέλιξή του στην ιστορία.

Τι δίνει νόημα στην ζωή; Τι σας δίνει δύναμη;

Κωνσταντίνος Γώγουλος: Σαν άλλες πλευρές του Περιμένοντας τον Γκοντό κι εμείς περιμένουμε. Κι εμείς είμαστε εδώ κι αγωνιζόμαστε να αφήσουμε το λιθαράκι μας στην εξέλιξη της ζωής. Να βάλουμε ένα λιθαράκι να βελτιωθεί λίγο η συνθήκη στην οποία ζούμε.

Έβελυν Ασουάντ: Προσπαθώ να σκέφτομαι την ζωή μέρα με την μέρα. Κάθε μέρα είναι ένας καινούργιος αγώνας και προσωπικός και συνολικός. Θα υπάρξουν μέρες που θα αποδυναμωθείς αλλά είμαστε εδώ για να παλέψουμε γι’ αυτό, και να μην παραιτηθούμε.

Έλλη Ιγγλίζ: Μιλάμε συχνά για αλλαγές στον κόσμο, αλλά νομίζω ότι είναι πολύ σπουδαίο και πολύ δυνατό να σκεφτούμε εμείς τι μπορούμε να αλλάξουμε. Αυτή η σκέψη είναι μια ισχυρή κινητήριος δύναμη μέσα στην καθημερινότητα Είναι σαν το βότσαλο που πέφτει στην λίμνη και δημιουργεί ομόκεντρους κύκλους.

Ποιο ήταν το προσωπικό κέρδος από αυτήν την δουλειά μέχρι τώρα;

Έβελυν Ασουάντ: Νομίζω ότι σε κάθε δουλειά εξελίσσεται κανείς. Επιπλέον στην Ομάδα είναι πολύ σημαντικό ότι έχουμε χρόνο και άπλετο χώρο αναζήτησης-έρευνας προσωπικής και συλλογικής, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά σπάνιο στις μέρες μας. Ο κόσμος του Μπέκετ είναι τόσο πλούσιος , είναι μια μαθητεία για όλους μας. Όσο αφοσιώνεσαι και δίνεις την ενέργειά σου σε κάτι, κάθε αναμέτρηση  με  καινούργιο υλικό σε πάει ένα βήμα παραπέρα.

Κωνσταντίνος Γώγουλος: Επειδή είμαστε μια ομάδα που δουλεύουμε καιρό μαζί, έχουμε μια συνθήκη εργασίας συγκεκριμένη. Αυτό σε εξελίσσει σε πάρα πολλά επίπεδα. Η Ομάδα Σημείο Μηδέν είναι μια ομάδα που έχει πολύ ψηλά την έρευνα της τέχνης του ηθοποιού. Κάθε μέρα η πρόβα ξεκινάει με σκοπό να εμβαθύνουμε και να καλλιεργήσουμε τα εκφραστικά μας μέσα. Αυτό σε εξελίσσει και σαν ηθοποιό-δημιουργό. Ο τρόπος της δουλειάς μας απελευθερώνει και δημιουργεί και τέτοιες δυνατότητες. Δεν υπηρετούμε ένα όραμα, είμαστε συνδημιουργοί που προχωράμε όλοι μαζί. Είναι μια ανθρώπινη συνθήκη που σου επιτρέπει να αναπτύξεις δεξιότητες και να προχωρήσεις πολύ ουσιαστικά μέσα σου. Αυτό βέβαια έχει να κάνει με το πώς λειτουργεί κάθε άνθρωπος καλύτερα.

Έλλη Ιγγλίζ: Δίνεται πολύ μεγάλο δημιουργικό έδαφος γιατί αφιερώνουμε χρόνο στην έρευνα και μπορούμε έτσι να εξερευνήσουμε το βάθος του υλικού. Είναι πολύ εντυπωσιακό γιατί κάποιες από τις πολύ σημαντικές λειτουργίες του ηθοποιού είναι η μεταμόρφωση και η συνδιαλλαγή με τον άλλον. Ο ρόλος στην ουσία είναι μια προσέγγιση του άλλου. Μέσα από την έρευνα ανακαλύπτουμε πολλά νέα πράγματα, μαθαίνουμε, εξελισσόμαστε και είναι πολύ σπουδαίο αυτό.

Ποιο κομμάτι του κειμένου ξεχωρίζετε;

Κωνσταντίνος Γώγουλος: Υπάρχει ένα φοβερό κομμάτι που αποκαλύπτει μια μεγάλη πτυχή αυτού του έργου… Λέει ο Βλαντιμίρ «Ο αέρας είναι γεμάτος από τις κραυγές μας, αλλά η συνήθεια είναι μεγάλος απονεκρωτής».

Έβελυν Ασουάντ: «Καβάλα σε έναν τάφο και μια δύσκολη γέννα. Κάτω στην τρύπα ονειροπόλα ο νεκροθάφτης εφαρμόζει τις λαβίδες του. Έχουμε χρόνο να μεγαλώσουμε».

Έλλη Ιγγλίζ: Και εγώ σκέφτομαι κάτι που λέει ο Βλαντιμίρ… «Ας μην χάνουμε τον χρόνο μας σε ανούσιες κουβέντες. Ας κάνουμε κάτι όσο έχουμε την ευκαιρία. Δεν είμαστε χρήσιμοι κάθε μέρα. […] Αυτήν την στιγμή του χρόνου όλη η ανθρωπότητα είμαστε εμείς. Ας το αξιοποιήσουμε όσο περισσότερο γίνεται πριν να είναι πολύ αργά».

Συντελεστές της παράστασης:

Μετάφραση: Θωμάς Συμεωνίδης

Σκηνοθεσία: Σάββας Στρούμπος

Σκηνική Εγκατάσταση: Ηλίας Παπανικολάου

Φωτισμοί: Κώστας Μπεθάνης
Κατασκευή σκηνικού χώρου: Χαράλαμπος Τερζόπουλος, Απόστολος Ζερβεδάς
Χειρίστρια φωτός: Θαλασσιά Αντωνοπούλου

Δραματολόγος: Μαρία Σικιτάνο

Photo credits: Αντωνία Κάντα

Δημιουργία αφίσας: Soul Design

Video & trailer credits: Χρυσάνθη Μπαδέκα

Επικοινωνία: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας

Ηθοποιοί: Έλλη Ιγγλίζ, Έβελυν Ασουάντ, Κωνσταντίνος Γώγουλος, Χρήστος Κοντογεώργης

Περισσότερες πληροφορίες για την Ομάδα Σημείο Μηδέν, τους συντελεστές και τις παραστάσεις που έχει παρουσιάσει, μπορείτε να βρείτε στο  www.simeiomiden.gr

Το έργο «Περιμένοντας τον Γκοντό» του Σ. Μπέκετ σε μετάφραση Θωμά Συμεωνίδη θα κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Νεφέλη. 

INFO

Η παράσταση θα παρουσιαστεί αρχικά στη Θεσσαλονίκη και συγκεκριμένα στο Θέατρο Αυλαία, στο πλαίσιο των 53^ων Δημητρίων, στις 7 και 8 Οκτωβρίου και στη συνέχεια θα επιστρέψει στην Αθήνα στο Νέο Χώρο του Θεάτρου Άττις. Ημερομηνία Πρεμιέρας: Πέμπτη 1η Νοεμβρίου 2018, ώρα έναρξης: 20.30
Ημέρες και Ώρες Παραστάσεων:Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 20.30. και Κυριακή στις 19.00

Photo Credits:
Φωτογραφίες από πρόβες: Αντωνία Κάντα