Οι ιδανικές χειμωνιάτικες εικόνες περιλαμβάνουν οικείο περιβάλλον, ζεστά μέρη, ροφήματα και φυσικά βιβλία. Βιβλία που είναι πάντα το δώρο που αποκαλύπτει τον χαρακτήρα μας, που μας συντροφεύουν σε όποια διάθεση ή κατάσταση κι αν βρισκόμαστε, που μας ταξιδεύουν σε όλα όσα επιθυμούμε, αγαπάμε ή δεν έχουμε φανταστεί ποτέ. Φτιάξαμε την λίστα του φετινού μας χειμώνα και είμαστε έτοιμοι για νέες εμπειρίες!

*Πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά; της Άλκης Ζέη από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο

– Σου έφερα την εφημερίδα.
Ανοίγω τα μάτια. Με πήρε, φαίνεται, ο ύπνος κάτω από τη γλυσίνα.
Από πάνω μου στέκει ένα ψηλό πανέμορφο παλικάρι. Έχει ένα μικρό μούσι και πράσινα μάτια. Μοιάζει σαν να βγήκε από μυθιστόρημα του Σταντάλ. Είναι ο εγγονός μου ο Αντουάν. Πότε μεγάλωσε τόσο;
– Απόψε έχει πανσέληνο, λέει.
Κοιτάζω την εφημερίδα. Δευτέρα 7 Αυγούστου 2017. Τρομάζω.
Πώς έφτασα ως εδώ. Είχα υποσχεθεί στα παιδιά δεκατρία χρόνια. Αν και μου φαινότανε πάρα πολλά… τότε. Ποιος μου χάρισε γενναιόδωρα άλλα τέσσερα κι ίσως απομένουν και κάποια ρέστα ακόμα;
Κοιτάζω γύρω. Στην άλλη άκρη, κάτω από τη γλυσίνα που ξαναζωντάνεψε όλα αυτά τα χρόνια, στην αυλή του σπιτιού μας στις Μηλιές στο Πήλιο, ένα όμορφο κορίτσι με ξανθά σγουρά μαλλιά και πράσινα μάτια γράφει στον υπολογιστή. Τα λεπτά δάχτυλά της πετάνε σαν φτερά πεταλούδας. Πού εγώ – χτυπώ αργά αργά κάθε γράμμα και πολλές φορές το διπλανό απ’ αυτό που πρέπει. Είναι η εγγονή μου, η Άννα.

Τώρα πια τα εγγόνια μου είναι μεγάλα. Δεν ρωτάνε «πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά;». Μόνο κάνουν σχέδια τι θα κάνουμε του χρόνου στην πανσέληνο.
Αν μου φαινότανε πολλά τα δεκατρία χρόνια, ο ένας χρόνος μοιάζει ακόμα πιο μακρινός.
Δεν λέω τίποτα, τους αγκαλιάζω και τους δυο και χαίρομαι τη στιγμή. Αποδώ και μπρος οι στιγμές μετράνε.

*Κωνσταντινούπολη. Μία ιστορία τριών πόλεων της Μπέτανι Χιουζ από τις Εκδόσεις Ψυχογιός

Η Κωνσταντινούπολη ήταν ανέκαθεν ένας τόπος όπου οι ιστορίες συγκρούονται με την Ιστορία, όπου το αφήγημα είναι τόσο δυνατό όσο το καθαρό ιστορικό γεγονός. Από το Κοράνιο μέχρι τον Σαίξπηρ, η πόλη με τα τρία ονόματα –Βυζάντιο, Κωνσταντινούπολη, Ιστανμπούλ–, αντηχεί ως ιδέα και ως τόπος και ξεπερνά τα σύνορά της, πραγματικά και φανταστικά. Η πύλη ανάμεσα στην Ανατολή και στη Δύση, τον Βορρά και τον Νότο, έχει λειτουργήσει ως πρωτεύουσα της Ύστερης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, της Βυζαντινής, της Λατινικής και της Οθωμανικής. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα της ύπαρξής της το κοσμοπολίτικο αυτό μέρος ήταν γνωστό απλώς ως Η Πολιτεία, αλλά, όπως αποκαλύπτει η Μπέτανι Χιουζ, δεν αποτελεί μόνο μια πολιτεία αλλά μια παγκόσμια ιστορία.

Στο επικό αυτό βιβλίο, η Χιουζ μάς οδηγεί σ’ ένα μαγευτικό ιστορικό ταξίδι από τη νεολιθική εποχή στο παρόν, μέσω των πολλών ενσαρκώσεων μιας από τις μεγαλύτερες πόλεις, εξερευνώντας τρόπους με τους οποίους η επιρροή της διαμόρφωσε τον ευρύτερο κόσμο. Η Χιουζ μελετά αυτό που απαιτείται για να γίνει μια πολιτεία και αφηγείται την ιστορία όχι μόνο αυτοκρατόρων, βεζίρηδων, χαλίφηδων και σουλτάνων, αλλά των φτωχών και όσων δεν έχουν φωνή, γυναικών και αντρών των οποίων οι προσδοκίες και τα όνειρα επανεφηύραν την Κωνσταντινούπολη.

Βασισμένο σε λεπτομερή έρευνα και στοιχεία που συλλέχθηκαν επί μια δεκαετία καθώς και νέα αρχαιολογικά ευρήματα, πρόκειται για ένα συναρπαστικό πορτρέτο μιας σπουδαίας πόλης.

*Κωνσταντινούπολη. Στις άγνωστες γειτονιές του Κερατίου του Αλέξανδρου Μασσαβέτα από τις Εκδόσεις Πατάκη

Γιατί λέγεται πως η Πόλη δεν αλώθηκε, αλλά παραδόθηκε; Γιατί δεν συμμετείχαν όλοι οι πολιορκημένοι στην άμυνά της; Γιατί αναθεμάτισε ο μετέπειτα πατριάρχης Γεννάδιος τον αγωνιζόμενο Κωνσταντίνο Παλαιολόγο; Γιατί δήλωσε ο Πορθητής πως κατακτώντας την Πόλη πήρε την «εκδίκηση των Τρώων»; Έχουν οι Ρωμιοί της Πόλης καταγωγή «βυζαντινή»; Τι φορούσαν οι αυτοκράτορες της Ρωμανίας; Γιατί θεωρήθηκε η Ρουμανία «Βυζάντιο μετά το Βυζάντιο»; Γιατί μιλούσαν οι Εβραίοι της Πόλης ισπανικά; Γιατί έχουν οι Φαναριώτες κακή φήμη; Γιατί αναθεμάτισε ο Γρηγόριος Ε΄ την Ελληνική Επανάσταση; Γιατί έχουν οι περισσότεροι Ελληνορθόδοξοι της Πόλης πρώτη γλώσσα την τουρκική; Γιατί έχουν κηρύξει πόλεμο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες; Γιατί πίνουν οι σημερινοί Τούρκοι πολύ περισσότερο τσάι απ’ ό,τι καφέ; Γιατί ήταν η οθωμανική Πόλη γεμάτη ξύλινα κτίσματα και πότε και πώς εξαφανίστηκαν;

Σε αυτές και πολλές άλλες ερωτήσεις ψάχνει απάντηση το παρόν οδοιπορικό, τόσο στις σελίδες της ιστορίας όσο και στους δρόμους της ίδιας της Πόλης. Προσκαλεί τον αναγνώστη να γνωρίσει μία ιστορική περιοχή της Κωνσταντινούπολης κατά μήκος του Κερατίου κόλπου. Οι δρόμοι, τα κτίρια και τα ερείπιά τους αποτυπώνουν την διαδρομή μιας πόλης σε αέναη μετάλλαξη: την μετάβαση από την βυζαντινή στην οθωμανική Πόλη και από εκείνη στην μεγαλούπολη του σήμερα. Παράλληλα σκιαγραφεί όψεις της γεμάτης εντάσεις και αντιφάσεις τουρκικής κοινωνίας των ημερών μας.

*Εγώ, ο Σίμος Σιμεών του Γιάννη Ξανθούλη από τις Εκδόσεις Διόπτρα

Ο Σίμος Σιμεών –έτσι, με το Σι με γιώτα–, αν και θα μπορούσε, δεν ήρθε ουρανοκατέβατος στη Χαλκόπολη, μια ασήμαντη κωμόπολη στην Ανατολική Μακεδονία, με όλα τα στερεότυπα της ελληνικής επαρχίας στη δεκαετία του ’60. Είχε όμως τα δικά του φτερά και ήταν έτοιμος να τα δοκιμάσει σε επικίνδυνα πετάγματα.
Ο Σίμος είναι το παιδί που μπορεί να αριστεύει, να διακρίνεται και να ελπίζει. Το περιβάλλον του βέβαια παραμένει τόσο εχθρικό και στενόμυαλο, που ο μοναχικός μας ήρωας κινεί το ενδιαφέρον κάποιων πέραν της κοινής φαντασίας ατόμων. Αυτά θα του υποβάλουν τους όρους μιας περιπέτειας, με αποχρώσεις κάποιες φορές φαιδρές, αλλά συνήθως δραματικές. Όμως ο Σίμος θα μπορεί, με τη διαίσθηση και την εξυπνάδα του, να καθορίζει τις προοπτικές μιας άλλης ζωής, με διαφορετικές αξίες, πέρα από τον σοβαροφανή μικρόκοσμο που ακόμα διαιωνίζει τις εμμονές του…
Όλα ξεκινούν το 1964, μια σημαντική στιγμή για την Ελλάδα. Τότε, που κάτι έδειχνε να χαράζει ελπιδοφόρα στον βαλτωμένο μεταπολεμικό μας ορίζοντα, αλλά δεν θα κρατούσε για πολύ. Κι όσο για τη Χαλκόπολη, αναζητήστε τη στους χάρτες. Αν δεν τη βρείτε, ψάξτε τη στη φαντασία σας. Στο κάτω κάτω, για ένα ταξιδάκι πρόκειται…

*Κατ’ εξακολούθηση του Πέτρου Μάρκαρη από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδης

Στη Χάλκη, σ’ ένα από τα Πριγκιπονήσια της Πόλης, ξεκίνησε ο Πέτρος Μάρκαρης να ζει, να διαβάζει και να γράφει. Τη διαδρομή του (Χάλκη-Πόλη-Βιέννη-Αθήνα έως την εποχή που άρχισαν τα πυκνά ταξίδια του στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική για τις παρουσιάσεις των βιβλίων του), με τους δασκάλους του, τα διαβάσματα, τις σπουδές, την καριέρα του στα τσιμέντα Τιτάν, το θέατρο, τον Κάρολο Κουν, το σινεμά, τα σενάρια με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, την τηλεόραση, τον Μπρεχτ, τις μεταφράσεις, το αστυνομικό μυθιστόρημα, την πρώτη “επίσκεψη” της οικογένειας του αστυνόμου Κώστα Χαρίτου, και όχι μόνο, τα αφηγείται ο ίδιος ο συγγραφέας σ’ αυτό το απολαυστικό βιβλίο. Ο Μάρκαρης αγαπάει και σέβεται τους αναγνώστες του κάθε φορά που γράφει. Και είναι ο λόγος που καταθέτει με μεγάλη εντιμότητα την προσωπική του εξομολόγηση και σ’ αυτό το κείμενο.

*Βερολίνο, γεια του Wolfgang Herrndorf από τις Εκδόσεις Κριτική

Δύο αγόρια θα κλέψουν ένα Λάντα και μαζί θα ταξιδέψουν σε όλη την Ανατολική Γερμανία. Χωρίς γονείς, χωρίς χάρτη, χωρίς καν προορισμό. Η διαδρομή τους θα είναι γεμάτη απροόπτα, χιούμορ, ένταση και περιπέτεια. Το ταξίδι των δύο εφήβων αποτελεί έναν ύμνο στην ελευθερία και τη φιλία και τον πιο διασκεδαστικό ορισμό της ενηλικίωσης.
“Η μητέρα μου ξαφνικά σοβάρεψε, γέμισε ακόμα ένα ποτήρι και πέταξε το άδειο μπουκάλι ουίσκι στην πισίνα. Μετά με πήρε στην αγκαλιά της. Τράβηξε το καλώδιο του DVD από την πρίζα και έριξε τη συσκευή στο νερό. Ακολούθησε το τηλεκοντρόλ και μετά η μεγάλη γλάστρα με τη φούξια. Ένας μεγάλος πίδακας σηκώθηκε, μια κηλίδα από μαύρο χώμα ανέβηκε στην επιφάνεια, εκεί που την έριξε. Επέπλεαν κόκκινα λουλουδάκια.”

*Ἦτον πνοή, ἴνδαλμα ἀφάνταστον, ὄνειρον… Διηγήματα ερωτικά του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη / Αγγέλα Καστρινάκη: Έρως νάρκισσος, έρως θείος: όψεις του έρωτα στο έργο του Παπαδιαμάντη από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης

Τα ερωτικά διηγήματα του Παπαδιαμάντη, κείμενα εξαιρετικής αφηγηματικής τέχνης, περιγράφουν με ένταση, πυκνότητα, μυστικό παλμό και χάρη ταυτόχρονα, τον έρωτα που πυρπολεί τον άνθρωπο και τον τρελαίνει, καθώς και την απάρνηση του πάθους, με το μεγαλείο και τη μελαγχολία της. Μιλούν για το πόσο ηρωικό είναι να σκοτώσει κανείς μέσα του τον δράκο του πόθου, αλλά και για την «αγρία χαρά» εκείνου που επιλέγει να ζει μέσα στο βάσανό του. Ο Νοσταλγός τού επέκεινα, ο αθεράπευτα μελαγχολικός Παπαδιαμάντης, βλέπει τον γήινο έρωτα ως συγκαλυμμένο ναρκισσισμό, ενώ θεωρεί πως οι μόνες στιγμές αληθινής ευτυχίας για τον άνθρωπο γεννιούνται από τον έρωτα προς το θείο. Είναι αυτές οι μυστικές στιγμές, ωστόσο, που αποδίδονται από τον μεγάλο τεχνίτη με εξόχως γήινο και αισθησιακό τρόπο.

Στη μελέτη της η Αγγέλα Καστρινάκη επιχειρεί να φωτίσει τα αινιγματικά παπαδιαμαντικά κείμενα, με οδηγό τα πανανθρώπινα και τα χριστιανικά σύμβολα. Όμορφες κόρες, κάτω από τη γοητευτική τους όψη αποκαλύπτονται επικίνδυνα στοιχειά του νερού, και νεαροί άντρες κρύβουν κάποτε μέσα τους τη βία του αρπακτικού, ακόμα και τον ίδιο τον διάβολο. Η θάλασσα και η λίμνη, η φωτιά, τα λουλούδια, οι σπηλιές, τα άστρα κι η σελήνη δεν είναι μονάχα διάκοσμος του φυσικού κόσμου, παρά αποτελούν σημεία που οδηγούν βαθύτερα στο νόημά του. Παρακολουθώντας τον τρόπο με τον οποίο ο Παπαδιαμάντης χειρίζεται το θέμα του προπατορικού αμαρτήματος, η μελετήτρια υποστηρίζει ότι ο συγγραφέας έμμεσα αλλά επίμονα υποβάλλει την ανάγκη αποφυγής του σαρκικού έρωτα και της τεκνογονίας, που μόνο δεινά προσθέτουν στον κόσμο, κινούμενος έτσι στα όρια της αποδεκτής χριστιανικής πίστης.

*Οι Δουβλινέζοι του Τζέιμς Τζόις από τις Εκδόσεις Οξύ

Ο πολυτάραχος 20ός αιώνας μόλις ξεκινά και ο μεγάλος ιρλανδός συγγραφέας, έχοντας πλήρη επίγνωση της αγκυλωμένης πραγματικότητας που παραλύει τη χώρα του, τρυπώνει στις πιο ανύποπτες γωνιές του αγαπημένου του Δουβλίνου και με τα απλούστερα μυθοπλαστικά μέσα –την αβίαστη μα απαράμιλλη οξυδέρκειά του, τα μουντά, ρεαλιστικά χρώματα και τον αφοπλιστικό δισταγμό των «ηρώων» του την κρίσιμη στιγμή– κατορθώνει να συνθέσει τη σπουδαιότερη ίσως συλλογή διηγημάτων στην ιστορία της αγγλόφωνης λογοτεχνίας.

Έβρισκε ασήμαντα όλα εκείνα που κανονικά θα τον γοήτευαν και δεν απάντησε στα βλέμματα που προκαλούσαν την τόλμη του. Ήξερε πως θα ’πρεπε να μιλήσει πολύ, να επινοήσει και να διασκεδάσει, αλλά το μυαλό και ο λαιμός του ήταν πολύ στεγνά για μια τέτοια δουλειά. Δεν μπορούσε να σκεφτεί κάτι άλλο πέρα από το να συνεχίσει να περπατάει…

*Οι Καλοί της Hannah Kent από τις Εκδόσεις Ίκαρος

Κομητεία του Κέρι. Ιρλανδία, 1825. Συντετριμμένη από τον θάνατο του συζύγου της, Μάρτιν, η Νόρα βρίσκεται ολομόναχη να φροντίζει τον εγγονό της, Μίχολ, ένα παιδί ανήμπορο να περπατήσει και να μιλήσει. Πού είναι ο υγιής, ευτυχισμένος εγγονός της που γνώρισε όταν η κόρη της ήταν ακόμη ζωντανή;

Η Μαίρη έρχεται να βοηθήσει τη Νόρα στο σπίτι, ενώ διαδίδονται σκοτεινές ιστορίες για ανεξήγητες ατυχίες, ασθένειες, αλλά και φήμες που θέλουν τον Μίχολ να σπέρνει την κακοτυχία στην κοιλάδα. Αποφασισμένες να απαλλαγούν από το κακό και να βοηθήσουν τον Μίχολ, η Νόρα και η Μαίρη επιστρατεύουν τη βοήθεια της Νανς, μιας ηλικιωμένης περιπλανώμενης γυναίκας που κατέχει τη γνώση και τα μυστήρια της παλιάς μαγείας. Καθώς οι τρεις γυναίκες ελπίζουν να επαναφέρουν τον Μίχολ, ο ιδιαίτερος κόσμος τους με τα έθιμα, τα πιστεύω και τις τελετουργίες δημιουργεί γύρω τους έναν ασφυκτικό κλοιό· θα οδηγηθούν σ’ένα επικίνδυνο μονοπάτι και θα αναγκαστούν να αμφισβητήσουν όλα όσα γνωρίζουν. Τοποθετημένο σ’ έναν χαμένο κόσμο που υπακούει στους δικούς του κανόνες, Οι Καλοί της Hannah Kent είναι ένα εντυπωσιακό μυθιστόρημα για την απόλυτη πίστη και τη γεμάτη αφοσίωση αγάπη.