Αμαλία Αρσένη / Με τις δυνάμεις του λόγου
Η Αμαλία Αρσένη αγαπά τον λόγο, τα κείμενα, την ελληνική γλώσσα. Πιστεύει στην δύναμη τους. Αυτή που έχουν και αυτή που μας δίνουν. Αυτή που την οδήγησε στο θέατρο και την κάνει να το αγαπάει όλο και πιο πολύ. Αυτή που κρατάει ζωντανό στην μνήμη μας το παρελθόν με τους ανθρώπους και τις παραδόσεις του, πλουτίζει το παρόν και μας δίνει εφόδια να αγωνιζόμαστε και να ελπίζουμε για το μέλλον. Αυτήν την περίοδο συμμετέχει στην παράσταση του έργου Ιδιωτικές Ζωές του Νόελ Κάουαρντ που παρουσιάζεται στο Θέατρο Γκλόρια σε σκηνοθεσία Αλέξη Ρίγλη. Μας μίλησε για το έργο και την παράσταση, τα κείμενα και τους συγγραφείς που αγαπά και τις σκέψεις της για τον ανθρώπινο κόσμο που ονειρεύεται να ζει.
Τι σου αρέσει στο έργο του Νόελ Κάουαρντ;
Μου αρέσει το εν τέλει βαθύτερο μήνυμα, το οποίο θέλει να αναδείξει και η συγκεκριμένη παράσταση, αλλά και ο Κάουαρντ. Αυτό είναι ότι όλοι άνθρωποι είμαστε ίδιοι και ταυτόχρονα διαφορετικοί στις σχέσεις μας. Η Αμάντα ξεκινάει την δεύτερη σκηνή του έργου λέγοντας πως κάθε άνδρας και κάθε γυναίκα έχουν μία διαφορετική αντιμετώπιση στο θέμα έρωτας και δεν μπορείς να κρίνεις όλους τους ανθρώπους με βάση έναν χρυσό κανόνα. Οπότε, η μοναδικότητα κάθε ατόμου και το πώς αυτό χειρίζεται δύσκολες και ευαίσθητες καταστάσεις, όπως οι ανθρώπινες σχέσεις, είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπίζουμε με επιείκεια. Εν τέλει η ανθρωπιά είναι αυτό που μου αρέσει περισσότερο. Επίσης, μου αρέσει το φινάλε της παράστασης που πήρε την μορφή του στο πλαίσιο της διασκευής του Αλέξη Ρίγλη. Έχει βάλει και τους οκτώ χαρακτήρες –τους τέσσερις του Κάουαρντ- να πίνουν καφέ μιλώντας για ασήμαντα πράγματα επειδή δεν υπάρχει κάτι άλλο να πουν. Δεν υπάρχει ένα κρεσέντο, απλά πίνουν καφέ. Έτσι όμως, δεν γίνεται στην ζωή; Μου αρέσει πολύ αυτή η μελαγχολική νότα, ότι όλοι μόνοι μας θα μείνουμε στο τέλος, αλλά τουλάχιστον ας είμαστε μόνοι μαζί, με ανθρωπιά.
Πως λειτούργησε η ομάδα σας σ΄αυτήν την παράσταση;
Είμαστε μία ετερόκλητη φαινομενικά ομάδα, προερχόμαστε από διαφορετικές σχολές, από διαφορετικές εμπειρίες. Για μένα αυτή είναι η ομορφιά της συνάντησής μας. Χάρηκα πάρα πολύ γιατί συνέβη τελικά αυτό που λέει το έργο. Όταν υπάρχει ένα ωραίο κλίμα, μια ατμόσφαιρα θετική, υπάρχει μια συνεννόηση για έναν κοινό στόχο. Θεωρώ ότι πραγματικά έκανα κάποιους καινούργιους φίλους.
Γελάσατε;
Πάρα πολύ. Ο σκηνοθέτης μας, δημιούργησε πολύ ωραίο κλίμα στις πρόβες.
Οι γυναίκες με τους άνδρες έχουν διαφορετική ιδιοσυγκρασία ή πρόκειται για τύπους ανθρώπων;
Υπάρχουν κάποιες διαφορές, υπάρχουν και κάποια στερεότυπα. Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι η ρωγμή στο στερεότυπο. Και θεωρώ ότι αυτό, συμβαίνει. Δεν είναι όλα άσπρο – μαύρο. Και εκεί βρίσκεται η έκπληξη και η ομορφιά. Τα όρια για την εικόνα των ανδρών και των γυναικών είναι πλέον πολύ πιο ρευστά και αυτό μου αρέσει πολύ. Παλιότερα νομίζω, ήταν όλα πιο δομημένα και αυστηρά. Η κατάρριψη των τύπων και των στερεοτύπων είναι κάτι που έχει αρχίσει να διαφαίνεται και έχει μεγάλο ενδιαφέρον.
Έχουμε όλοι και αρσενικά και θηλυκά στοιχεία;
Σίγουρα. Το πιστεύω απόλυτα. Έχουμε τα πάντα μέσα μας. Όπως έχουμε καλή και κακή πλευρά, έχουμε θηλυκή και αρσενική. Εκεί βρίσκεται η γοητεία.
Σε κάθε σχέση στην ζωή μας αντιμετωπίζουμε τα ίδια ζητήματα;
Νομίζω ναι. Υπάρχουν όμως και διαφορές. Η φιλία στηρίζεται στην αγάπη και ο έρωτας στον έρωτα. Ο έρωτας είναι πυροτέχνημα, οπότε οποιοσδήποτε άνθρωπος μέσα σ΄αυτή την συνθήκη αρχίζει να χάνει κάπως την λογική του, κατακλύζεται από το συναίσθημα. Σε μία φιλική σχέση υπάρχει η αγάπη και η αγάπη έχει λογική μέσα της, άρα τα πράγματα είναι πολύ πιο ήρεμα.
Τους ήρωες του έργου τους καθορίζουν οι συμπτώσεις. Εσύ πιστεύεις στο τυχαίο;
Πάρα πολύ. Είχα περάσει μία περίοδο στην ζωή μου που πίστευα –όπως λέει και ο Βίκτωρ στο έργο- ότι την τύχη την φτιάχνουμε μόνοι μας. Πλέον θεωρώ ότι η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Σίγουρα εμείς με τις επιλογές μας προκαλούμε την τύχη μας, αλλά υπάρχουν και κάποια πράγματα που έρχονται καρμικά. Και θέλω να πιστεύω ότι έρχονται για το καλό μας. Σε αυτή την φάση της ζωής μου, έρχονται πράγματα τελείως συμπτωματικά, χωρίς να το έχω δρομολογήσει εγώ και είναι απίστευτο πόση αξία έχουν τελικά. Πιστεύω πολύ στην ενέργεια. Όταν επιλέγεις το πώς θα είναι η ζωή σου, που θα μένεις, ποιοι θα είναι οι φίλοι σου, τότε προκαλείς και τις ανάλογες συμπτώσεις. Εκτός φυσικά, από τα πράγματα που δεν ελέγχουμε καθόλου, όπως για παράδειγμα η απώλεια. Ακόμα και οι απώλειες βέβαια, ίσως έρχονται στην ζωή μας σε κάποια φάση που θα μπορέσουμε να τις αντέξουμε.
Όταν η ζωή μας είναι μία πορεία που γνωρίζουμε διαρκώς τον εαυτό μας, μπορούμε να γνωρίσουμε ποτέ πραγματικά έναν άλλον;
Θεωρώ πως ποτέ δεν γίνεται να γνωρίσουμε πραγματικά έναν άλλον, γιατί όντως δεν γνωρίζουμε απολύτως ούτε τον εαυτό μας. Είναι ένα από τα σημαντικότερα θέματα στην ζωή μας να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και να μάθουμε να τον αγαπάμε και να τον αποδεχόμαστε. Με τους άλλους μπορούμε να υποθέτουμε αλλά δεν μπορούμε να ξέρουμε σίγουρα. Πιστεύω πολύ στο «μέρα με τη μέρα», στο τι λαμβάνεις τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Οι ιδιωτικές ζωές είναι διαφορετικές από τις δημόσιες;
Απόλυτα. Στις κοινωνικές μας ζωές μπορεί αν είμαστε πιο συγκρατημένοι, πιο προσεκτικοί, ενώ στις ιδιωτικές μας, με τους δικούς μας ανθρώπους μπορεί να είμαστε το άλλο άκρο. Μπορεί, όπως λέει και η Αμάντα στο έργο, να βγάζουμε στον πιο αγαπημένο μας άνθρωπο τον χειρότερό μας εαυτό. Είναι καλό να έχουμε γύρω μας ανθρώπους που θα άντεχαν μία τέτοια συμπεριφορά. Και εμείς οι ίδιοι πρέπει να αποδεχτούμε ότι μπορεί να έχουμε μία τέτοια πλευρά και δεν πειράζει που συμβαίνει αυτό. Είμαστε πολύ ευάλωτοι στις ιδιωτικές μας ζωές γιατί δείχνουμε τον πραγματικό μας εαυτό. Έχει μεγάλη σημασία το που θα επιλέξουμε να το δείξουμε αυτό.
Η αγάπη σου για την λογοτεχνία από πού ξεκινά;
Διάβαζα από πολύ μικρή. Θυμάμαι ότι είχαμε στο σπίτι μια μυθολογία που την ξεφύλλιζα με τις ώρες πριν κοιμηθώ. Νομίζω ότι και στο θέατρο λόγω της λογοτεχνίας στράφηκα. Μου αρέσουν πάρα πολύ οι ιστορίες για το τι συμβαίνει στην ζωή. Μου αρέσουν οι εικόνες, τα ταξίδια μέσω των ιστοριών και η γλώσσα. Και πλέον –έχοντας κάνει και σπουδές στο εξωτερικό- μπορώ να πω με σιγουριά ότι μου αρέσει η ελληνική γλώσσα. Η γλώσσα μας είναι τόσο πλούσια, τόσο ποιητική, έχει απίστευτες δυνατότητες. Ένας άνθρωπος που χειρίζεται την γλώσσα και κάνει κατάθεση στο χαρτί είναι καλλιτέχνης της γλώσσας και αυτό με γοητεύει πάρα πολύ. Ξεκίνησε σαν μια παιδική αγάπη, αλλά όσο περνούν τα χρόνια συνειδητοποιώ ότι όλα όσα κάνω τα βασίζω στον γραπτό λόγο. Αυτό που μένει και εντυπώνεται, υπάρχει πάντα μέσω του γραπτού λόγου. Επίσης, μου αρέσει και αυτή η συνέχεια που ενέχει η λογοτεχνία και η ευθύνη που έχουν οι άνθρωποι που γράφουν να την διατηρήσουν, αλλά και να αφήσουν κάτι πίσω τους για τις επόμενες γενιές.
Ποιους συγγραφείς ξεχωρίζεις;
Αν πρέπει να επιλέξω πολύ αυστηρά, θα πω την Βιρτζίνια Γουλφ και τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. Δύο πολύ διαφορετικοί συγγραφείς…
Διαβάζεις κάθε μέρα;
Ναι! Δεν γίνεται να μην διαβάσω κάθε μέρα. Έχω πάρα πολλά βιβλία και αγοράζω κι άλλα. Η λίστα ανανεώνεται συνεχώς. Με προβληματίζει βέβαια λίγο, η τεχνολογία που μας παρέχει πληροφορία συνεχώς και μεμονωμένα κομμάτια από λογοτεχνικά έργα. Μου αρέσει να διαβάζω κάτι με αρχή, μέση και τέλος. Έχει σημασία. Θέλω να συνεχίσω να βλέπω τους ανθρώπους να αγαπούν το βιβλίο. Δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τα πάντα αποσπασματικά. Πρέπει το εκπαιδευτικό σύστημα να διασφαλίσει ότι όλοι οι νέοι άνθρωποι θα έρθουν σε επαφή με το σύμπαν ενός συγγραφέα και ενός έργου, λαμβάνοντας υπόψιν και την ιστορία και την εποχή. Είναι κάτι που μαθαίνεται η ανάγνωση και η αγάπη για την λογοτεχνία.
Αγαπάς πολύ την ελληνική παράδοση τόσο θεατρικά – κειμενικά, όσο και γενικότερα. Γιατί; Τι χαρίζει στην ζωή σου;
Με συγκινεί η παράδοση και πλέον καθορίζει την ταυτότητά μου ως άνθρωπο και ως καλλιτέχνη. Η παράδοση εσωκλείει την έννοια της αέναης κίνησης και ανταλλαγής της μεταφοράς της σοφίας του παρελθόντος στις νεότερες γενιές. Γιατί πρέπει να κοιτάμε μόνο μπροστά και ενώ η έννοια της παράδοσης αφορά το παρελθόν επί της ουσίας μιλά για το μέλλον. Το τι θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές ανθρώπων ως παρακαταθήκη και εργαλεία μόρφωσης για την ίδια τη ζωή με οποίους κανόνες και συνθήκες αυτή έχει ανάγκη στον εκάστοτε χρόνο. Ακούω παραδοσιακά τραγούδια και αισθάνομαι πως ανήκω κάπου. Διαβάζω Βιζυηνό και Παπαδιαμάντη και αγαλλιάζει η ψυχή μου. Νιώθω οικειότητα και ζεστασιά.
Ποια είναι η εικόνα σου για το θέατρο σήμερα; Ποιος νομίζεις ότι είναι ο ρόλος του;
Το θεατρικό τοπίο είναι θολό, πάσχει, υποφέρει όπως οι άνθρωποι του. Η ανάγκη εύρεσης μια καλλιτεχνικής ταυτότητας, μιας επαγγελματικής σιγουριάς, μιας λαμπρής προοπτικής στο μέλλον, όλα πιέζουν και φαντάζουν ώρες ώρες απίθανα σενάρια. Το θέατρο είναι συνάρτηση της κοινωνίας, η κρίση το έχει χτυπήσει και παλεύει να επιβιώσει. Νέες ιδέες, πειραματισμοί ακόμα και η στροφή στο κλασσικό έργο, όλα γίνονται με μια εσωστρέφεια και με μια αίσθηση εσωτερικής κατανάλωσης. Κυρίως όλα γίνονται γρήγορα και στιγμιαία. Να βρούμε έργο, να βρούμε θέατρο, να βρούμε παραγωγό, να βρούμε θεατές. Βιώνουμε ένα άγχος. Όμως ανθίζει η ελπίδα και η αισιοδοξία υπάρχει όσο υπάρχουν άνθρωποι με όρεξη και επιμονή. Θέλει ψάξιμο, υπομονή και μεράκι η ενασχόληση με το θέατρο πιο πολύ από ποτέ. Η πίστη στην μαγεία του λείπει όμως υπάρχει κάπου εκεί και στις δυσκολίες πρέπει να την οραματιζόμαστε. Το θέατρο είναι για μένα φορέας της παιδείας, της ιστορίας και του πολιτισμού μας. Είναι η ύψιστη μορφή τέχνης που ασχολείται με τη ζωή και τους ανθρώπους. Και οφείλει το θέατρο να αγαπά τον άνθρωπο περισσότερο από την Ιδέα και την Θεωρία και το αντίστροφο.
Το θέατρο συνεισφέρει στην παιδεία ενός ανθρώπου -είτε είναι καλλιτέχνης, είτε θεατής;
Φυσικά και αποκλειστικά. Το θέατρο απαιτεί μόρφωση και κοινωνική επαγρύπνηση. Χρειάζεται ανθρώπους που είναι ενεργοί πολίτες και ανήσυχα πνεύματα. Αυτοί είναι οι αρωγοί και οι αγωγοί που θα μεταλαμπαδεύσουν την γνώση, την ιστορία το συναίσθημα στους άλλους. Ο ρόλος του είναι κοινωνικοπολιτικός ασχολείται με το Όλον και συνάμα με τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά.
Τι σου δίνει χαρά στην καθημερινότητα; Τι σε βοηθάει;
Με βοηθάει το διάβασμα σίγουρα, το κανονάκι, ο σκύλος μου… Και από εκεί και πέρα το γεγονός ότι μπορώ να κάνω επαγγελματικά αυτό που αγαπώ από παιδί. Νιώθω ευγνωμοσύνη. Και φυσικά οι συναντήσεις με ανθρώπους. Από τον άνθρωπο που δουλεύει στο περίπτερο ή στο μαγαζί της γειτονιάς μέχρι τους συναδέλφους, τους φίλους, την οικογένεια μου.
Φωτογραφίες: Γεωργία Πονηράκου (site)
Ιδιωτικές Ζωές στο Θέατρο Γκλόρια
Συντελεστές
Πρωταγωνιστούν: Ζέτα Μακρυπούλια, Αποστόλης Τότσικας, Μιχάλης Οικονόμου, Έφη Γούση, Γεωργιάννα Νταλάρα, Αμαλία Αρσένη, Γιώργος Παπαπαύλου, Παναγιώτης Σούλης
Μετάφραση – Δραματουργική Επεξεργασία – Σκηνοθεσία: Αλέξης Ρίγλης
Σκηνικά – Κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης
Μουσική: Σταύρος Γασπαράτος
Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος
Θέατρο Γκλόρια
Ιπποκράτους 7, Αθήνα
Τηλέφωνο: 210 36 00 832
Διάρκεια Παράστασης: 100 λεπτά
Ημέρες και ώρες παραστάσεων:
Τετάρτη: 20.00
Πέμπτη: 21.00
Παρασκευή: 21.00
Σάββατο: 21.00
Κυριακή: 18.00
Τιμές εισιτηρίων:
Τετάρτη – Πέμπτη
Α΄ Ζώνη: Κανονικό 17€ (χωρίς μειωμένα)
Β΄ Ζώνη: Κανονικό 15€, Μειωμένο 13€, Άνεργοι/ΑΜΕΑ 10€
Παρασκευή – Σάββατο απόγευμα
Α΄ Ζώνη: Κανονικό 20€ (χωρίς μειωμένα)
Β΄ Ζώνη: Κανονικό 17€, Μειωμένο 15€, Άνεργοι/ΑΜΕΑ 13€
Σάββατο βράδυ – Κυριακή
Α΄ Ζώνη: Κανονικό 22€ (χωρίς μειωμένα)
Β΄ Ζώνη: Κανονικό 20€, Μειωμένο 17€, Άνεργοι /ΑΜΕΑ 15€
* Μειωμένα εισιτήρια: Φοιτητικά, Άτομα κάτω των 25 ετών, Άτομα άνω των 65 ετών