My Book/Self: Ασπασία – Μαρία Αλεξίου
Διαβάζετε καθημερινά;
Ναι, αλλά το θέμα είναι τι διαβάζω! Δεν διαβάζω κάθε μέρα κάποιο βιβλίο αλλά ο γραπτός λόγος είναι παντού, όπως και οι αφηγήσεις, οι ιστορίες και άρα η προσπάθεια να μεταπλαστεί μια σκέψη, ένα βίωμα σε κάποιου είδους διατύπωση.
Από ποια ανάγκη σας προκύπτει η αναγνωστική συνήθεια;
Το σπίτι που μεγάλωσα είναι γεμάτο βιβλία και υπήρχε πολλή αγάπη στην ανάγνωση και στην αφήγηση. Οι γονείς μου είναι και οι δύο φιλόλογοι, οπότε βασικά διάβαζαν κι έγραφαν. Όλη μέρα. Μ’ έναν τρόπο με μεγάλωσαν με ιστορίες. Π.χ. δεν πολυέτρωγα όταν ήμουν μικρή ή έτρωγα πολύ αργά και ο μπαμπάς μου μού διηγιόταν ό,τι μπορούσε προκειμένου να φάω. Και κάθε βράδυ μου διάβαζε κάτι. Πολλά παραμύθια, ελληνικά, των Γκριμ, ρώσικα. Η μαμά μου μού έλεγε πολλές δικές της ιστορίες με λογοπαίγνια και περίεργο χιούμορ. Όταν ήμουν πολύ μικρή της ζητούσα να μου λέει μια ιστορία κάθε πρωί πριν πάω στον παιδικό σταθμό αλλά γρήγορα κατάλαβε ότι αυτό ήταν ένα τέχνασμα για να κοιμάμαι παραπάνω, οπότε κατέληξε να μου λέει μόνο την αρχή και το τέλος του παραμυθιού, κάτι σαν: «Ήταν μια φορά κι ένα καιρό μια πριγκίπισσα… και τέλος καλό, όλα καλά. Σήκω, Ασπασία!» Αλλά θυμάμαι και μια άλλη φορά σε ένα πολύωρο ταξίδι με το τραίνο που της ζήτησα να μου πει μια ιστορία και μου λέει: «Είναι ένα ποντίκι. Έρχεται μια γάτα. Το τρώει.» Ισχυρίζεται ακόμα ότι το κίνητρό της ήταν να μου μάθει τη δομή της μικρότερης δυνατής αφηγηματικής πλοκής κατά τον Τοντόροφ. Και γελάμε πολύ γιατί εγώ πιστεύω ότι απλώς βαριόταν.
Τι προσφέρει στην ζωή σας;
Η ανάγνωση ησυχάζει κάτι μέσα μου και με βοηθάει να απομακρύνομαι απ’ την πολλή φασαρία, από πράγματα που δεν με ενδιαφέρουν. Επίσης, είναι τρομερό το αίσθημα να βλέπω μια πολύ δική μου σκέψη γραμμένη από κάποιον άλλο, μοιάζουμε έτσι κι αλλιώς ο ένας στον άλλο πολύ περισσότερο απ’ όσο νομίζουμε και μου δίνει ελπίδα το γεγονός ότι οι εσωτερικές μας ζωές συναντιούνται με υπόγειους τρόπους.
Πώς διαλέγετε ποιο βιβλίο θα διαβάσετε;
Είναι πάρα πολλά τα βιβλία που θα ήθελα να έχω διαβάσει, οπότε είτε ξεκινάω απ’ αυτά, είτε παίρνω κάτι που θα δω και θα μου κινήσει το ενδιαφέρον. Και είναι πολύ ωραία τα διαβάσματα σε σχέση με την εκάστοτε πρόβα. Μ’ αρέσει πολύ να μου προτείνουν άλλοι βιβλία ή να μου χαρίζουν.
Ποιος είναι ο ορισμός του καλού βιβλίου;
Δεν ξέρω, ίσως ο δικός μου ορισμός να έχει σχέση με το χώρο και το χρόνο που δημιουργεί η ανάγνωση ενός βιβλίου, ότι δημιουργείται ένας κόσμος και μετά, έστω και σε μια απειροελάχιστη λεπτομέρεια, έχει αλλάξει ο τρόπος που βλέπεις τον δικό σου κόσμο.
Ποια είναι η ιδανική συνθήκη διαβάσματος; Πού διαβάζετε συνήθως;
Μπορώ να διαβάσω παντού, στον καναπέ, σε καφέ, στα ΜΜΜ. Εξαρτάται απ’ το τι διαβάζω και πώς αισθάνομαι. Μ’ αρέσει πολύ να διαβάζω ακούγοντας μουσική. Και δυστυχώς απολαμβάνω τρομερά το να διαβάζω ένα βιβλίο με τις ώρες ενώ θα «έπρεπε» να κάνω κάτι άλλο, π.χ. να έχω πρωινό ξύπνημα και να ξενυχτάω επειδή δεν θέλω να το κλείσω ακόμα.
Ο Κάφκα είπε: «Τα βιβλία που έχουμε ανάγκη είναι εκείνα που πέφτουν σαν το τσεκούρι στην παγωμένη θάλασσα της ψυχής». Υπάρχουν βιβλία που σας έχουν κάνει να νιώσετε έτσι; Αν ναι, ποια;
Υπάρχουν κάποια βιβλία που για διάφορους λόγους έχουν συνδεθεί με περιόδους στη ζωή μου, ίσως επειδή με είχαν επηρεάσει πολύ τότε που τα διάβασα ή ίσως επειδή αυτόματα όταν τα θυμάμαι τώρα πια με επισκέπτεται και μια σειρά από διαθέσεις και σκέψεις εκείνης της εποχής. Μερικά απ’ αυτά: Τζουντ, ο αφανής του Τόμας Χάρντι. Η κόψη του ξυραφιού του Σόμερσετ Μωμ, Ο γυάλινος κώδων της Σύλβια Πλαθ. Τα έργα της Σάρα Κέην. Μπάρτλεμπυ, ο γραφιάς του Μέλβιλ. Ό,τι έχω διαβάσει του Ίαν ΜακΓιούαν. Οι αυτόχειρες παρθένοι και το Middlesex του Τζέφρυ Ευγενίδη. Η εκδρομή των κοριτσιών που χάθηκαν της Anna Seghers. Το μανιφέστο της ήττας της Άντζελας Δημητρακάκη. Ο μάγος του Τζον Φώουλς. Αποσπάσματα του ερωτικού λόγου του Ρολάν Μπαρτ. Η διαθήκη της Μαρίας του Colm Toibin. Στο café της χαμένης νιότης του Πατρίκ Μοντιανό. Undertraining, On A Contemporary Dance των Boris Charmatz, Isabelle Launay.
Ποιο βιβλίο θα προτείνατε σε κάποιον να διαβάσει;
Ποιος είναι αυτός ο κάποιος; Σε αυτόν τον άγνωστο επίδοξο αναγνώστη θα πρότεινα, για απολύτως ιδιοτελείς λόγους, να διαβάσει τη Μεθυσμένη πολιτεία του Σωτήρη Πατατζή.
Ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτήν την περίοδο;
Συνήθως διαβάζω παράλληλα 2-3 βιβλία πράγμα που πολλές φορές σημαίνει και ότι δεν διαβάζω τίποτα και απλά πάνω στο κομοδίνο υπάρχουν βιβλία με σελιδοδείκτες που σκονίζονται. Πριν λίγες μέρες ξεκίνησα το Η διεκδίκηση της Αντιγόνης της Judith Butler, σε μετάφραση της Β. Σπυροπούλου από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
Μοιραστείτε μαζί μας την πρώτη του φράση…
«Άρχισα να σκέφτομαι την Αντιγόνη πριν από μερικά χρόνια, καθώς αναρωτιόμουν τι συνέβη με εκείνες τις φεμινιστικές προσπάθειες αντιπαράθεσης και απείθειας στο κράτος.»
Η Ασπασία-Μαρία Αλεξίου μαζί με τον Βασίλη Βηλαρά σκηνοθέτησαν και παίζουν στην παράσταση Το Θωρηκτό που βασίζεται σε ένα απόσπασμα από τη Μεθυσμένη πολιτεία του Σωτήρη Πατατζή και παίζεται κάθε Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 21.00 στο Basement του Bios μέχρι τις 8 Απριλίου. Επίσης, είναι βοηθός του Χάρη Φραγκούλη στην παράσταση Λεντς που θα ανέβει στις 20 Απριλίου στο Main του Bios.