Το Θωρηκτό είναι ένα απόσπασμα από το βιβλίο Μεθυσμένη Πολιτεία του Σωτήρη Πατατζή. Δύο άνθρωποι, ένας γυμνασιάρχης και μία καθηγήτρια γαλλικών, σε μια επαρχιακή πόλη, μία δύσκολη εποχή, προσπαθούν να πλησιάσουν, να επικοινωνήσουν, να συνυπάρξουν. Να αντιμετωπίσουν την μοναξιά, να διεκδικήσουν την αλήθεια, να ερωτευθούν. Δύο ηθοποιοί, ο Βασίλης Βηλαράς και η Ασπασία – Μαρία Αλεξίου, στο bios, μια δύσκολη εποχή, ανακαλύπτουν την κρυμμένη ομορφιά του μικρού επεισοδίου του μυθιστορήματος, συνομιλούν, δημιουργούν, μοιράζονται σκέψεις, εμπειρίες και ιδέες και φέρνουν επί σκηνής ιστορίες, λόγια, αισθήσεις ανθρώπων που υπήρξαν και υπάρχουν.

Γιατί επιλέξατε το κείμενο του Σωτήρη Πατατζή και γιατί το συγκεκριμένο απόσπασμα;

Βασίλης Βηλαράς: Έτυχε να διαβάσω τη Μεθυσμένη Πολιτεία όταν έκανα έρευνα για μια άλλη παράσταση, πριν κάποια χρόνια και αμέσως μου κέντρισε το ενδιαφέρον. Είναι γραμμένο με έναν τρόπο που θα είναι πάντα σύγχρονος. Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για έναν πολύ ωραίο συγγραφέα ο οποίος δεν χαίρει της αναγνώρισης που αντιστοιχεί στο έργο του. Το συγκεκριμένο απόσπασμα αν και πολύ μικρό, είναι εντελώς αυτόφωτο. Οι δυο χαρακτήρες με τους οποίους καταπιάνεται, δεν είναι καν οι πρωταγωνιστές του βιβλίου. Είναι πέμπτοι, έκτοι ήρωες στην πλοκή της ιστορίας. Και αυτό είναι το γοητευτικό, ότι πρόκειται για ανθρώπους που δεν διαδραματίζουν ρόλο στο μεγαλύτερο σύνολο, αλλά οι ζωές τους δεν παύουν να είναι σημαντικές. Μίλησα λοιπόν γι’αυτό στην Ασπασία, το διάβασε, συντονίστηκε και αυτή σε κάτι προσωπικό και είπαμε να το ανεβάσουμε.

Πώς δουλέψατε για να γίνει παράσταση;

Βασίλης: Αρχικά, ο κεντρικός άξονας της δουλειάς αυτής είναι ότι αναλάβαμε να σκηνοθετήσουμε τους εαυτούς μας. Προσωπικά θεωρώ τον εαυτό μου ηθοποιό, όποτε η σκηνοθεσία αυτής της παράστασης πέρασε μέσα από την κατανόηση του κειμένου και την ανάγκη να συντονιστούν τα κορμιά μας και τα μυαλά μας σε και κοινό. Σε αυτό βοήθησαν πολύ οι συνεργάτες μας που μπορούσαν να παρατηρήσουν αυτό που προσπαθούσαμε εμείς κάθε φορά στην πρόβα. Η βοηθός μας Αθανασία Αγοράκη, ο Τάσος Καραχάλιος που επιμελήθηκε την κίνηση και ο Σωτήρης Βασιλείου που έφτιαξε τα σκηνικά και τα κοστούμια μας, είναι τεράστιο κομμάτι αυτής της δουλειάς. Όλοι μαζί, με μια συνεχή ανταλλαγή σκέψεων καταλήξαμε στο τελικό σκηνικό αποτέλεσμα.

Ποιες δυσκολίες συναντήσατε;

Βασίλης: Είναι άδικο να χρησιμοποιούμε τη λέξη δυσκολία όσον αφορά μια δημιουργική διαδικασία. Καθετί που μπορεί να φαντάζει εμπόδιο, είναι μόνο η αφορμή για να προχωρήσει αυτό το οποίο παλεύεις να γίνει. Το μόνο δύσκολο είναι να μπορείς κάθε φορά που κάτι δεν λειτουργεί όπως θα ήθελες, να κοιτάς την προσωπική ευθύνη απέναντι σε αυτό και να μην ασχολείσαι με το πως το διαχειρίζονται οι άλλοι.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη χαρά σας μέχρι τώρα στη διαδικασία;

Ασπασία-Μαρία Αλεξίου: Δεν μπορώ να σκεφτώ χαρά χωρίς λύπη. Η μεγαλύτερη χαρά και λύπη ήταν όταν καταλάβαινα πόσο κοντά είμαι στη Φραγκόκοτα (το ρόλο που παίζω). Και όταν επικοινωνούσαμε με τον Βασίλη και την Αθανασία.

Βασίλης: Η μεγαλύτερη χαρά προέκυπτε όταν όλοι οι εμπλεκόμενοι σε αυτή τη δουλειά εναρμονιζόμασταν σε κάτι κοινό και ικανοποιούμασταν εξίσου.

Ποιες σκέψεις κάνατε κατά τη διαδικασία προετοιμασίας της παράστασης;

Ασπασία: Ξεκινήσαμε τις πρώτες συζητήσεις το καλοκαίρι και τις πρώτες πρόβες τον Σεπτέμβρη, πέρασε πολύς καιρός επομένως και παράλληλα με τις πρόβες συνέβαιναν και διάφορα άλλα στις ζωές μας, οπότε ήταν αστείο που επιστρέφαμε (όταν δεν συναντιόμασταν καθημερινά) μετά από κάποιες μέρες και μοιραζόμασταν σκέψεις για ό,τι μεσολάβησε. Σε σχέση με το πρωταρχικό υλικό του κειμένου είναι τέτοιο που ευνοεί τις προσωπικές εξομολογήσεις, οπότε ήταν μια διπλή συνάντηση και συνομιλία αλλά νομίζω ότι έτσι κι αλλιώς αυτό συμβαίνει στο θέατρο. Ελπίζω ότι μ’ έναν τρόπο όλο αυτό έχει μπει στην παράσταση.

Παρατηρείτε κοινά στην εποχή μας με την εποχή που διαδραματίζεται το έργο;

Βασίλης: Το βιβλίο γράφτηκε το 1948 και διαδραματίζεται το 1939. Το δικό μας απόσπασμα έχει ως άξονα τη μοναξιά, και την ανάγκη να καταπολεμήσει κανείς τις βαθύτερες επιθυμίες του προκειμένου να πάψει να είναι μόνος. Μου φαίνεται ότι αυτό ισχύει και σήμερα, οι άνθρωποι φαίνεται να παλεύουν με τα ίδια ή παρόμοια ζητήματα και κατά πάσα πιθανότητα θα τα παλεύουν για πολλά ακόμα χρόνια. Το βιβλίο επίσης είναι τοποθετημένο στη δικτατορία του Μεταξά, μια βαθιά δεξιοκρατούμενη περίοδο. Εμείς σήμερα, δεν ζούμε σε καθεστώς δικτατορίας, αλλά μια καταπίεση πλανάται στον αέρα.

Είναι δύσκολο να επικοινωνήσουν οι άνθρωποι;

Ασπασία: Ενστικτωδώς μου έρχεται να απαντήσω, ναι, πολύ! Αλλά τι εννοούμε όταν λέμε ότι «επικοινωνούμε»; Ότι θα συνεννοηθούμε εύκολα και γρήγορα και θα συμφωνήσουμε σε κάτι; Συμβαίνει κι αυτό αλλά υπάρχουν τόσοι άλλοι τρόποι να επικοινωνήσει κανείς αυτό που σκέφτεται και αυτό που νιώθει. Οι λέξεις δεν είναι ο μόνος τρόπος. Το θέμα για μένα είναι πώς είναι ο χρόνος που μοιράζεσαι με κάποιον. Κι αυτή είναι και η μεγαλύτερη πολυτέλεια, να μπορώ να επιλέξω με ποιους θα μοιράζομαι το χρόνο μου. Κατά τ’ άλλα μ’ αρέσει πολύ να παρατηρώ από απόσταση ανθρώπους που προσπαθούν να συνεννοηθούν και πέφτουν σε παρεξηγήσεις. Μ’ αρέσει όταν οι φίλοι μου με καταλαβαίνουν χωρίς να χρειάζεται να πω πολλά. Και μ’ αρέσει να αφήνω μακροσκελή μηνύματα σε τηλεφωνητές οικείων προσώπων.

Βασίλης: Η θέληση για επικοινωνία δεν είναι το ζητούμενο; Να διαλέγεις να συνδιαλέγεσαι, να επιδιώκεις την ανταλλαγή. Αυτό είναι το δύσκολο, δεν είναι όμως ακατόρθωτο. Χρειάζεται πιο ήπιους ρυθμούς στην καθημερινότητα και σεβασμό στη σκέψη των ανθρώπων που επιλέγουμε να έχουμε δίπλα μας. Η επικοινωνία συνήθως φθίνει όταν θεωρούμε ότι είμαστε καλύτεροι από τον απέναντι και άρα επιτρέπεται να τον βαριόμαστε.

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την ανεπιθύμητη μοναξιά;

Ασπασία: Με την παραδοχή ότι όλοι θα τη νιώσουμε κάποια στιγμή! Υπάρχει μια ντροπή πολλές φορές και μια τάση να δείξουμε ότι είμαστε πιο τακτοποιημένοι απ’ ό,τι ίσως είμαστε. Λοιπόν, κάτω η τακτοποίηση, κάτω ο καλλωπισμός! Δεν ξέρω πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε, δεν είναι και ασθένεια ή κάτι απ’ το οποίο μπορούμε να απαλλαγούμε με μια συνταγή. Πάντως είναι μια περίσταση που ευνοεί την ακρόαση κακής μουσικής.

Τι θέση έχει ο έρωτας στην εποχή μας;

Βασίλης: Έρωτας υπάρχει, ο κόσμος ερωτεύεται πολύ, τουλάχιστον γύρω μου. Οι περισσότεροι φίλοι μου ερωτεύονται τακτικά. Το πόσοι βασανίζονται από αυτό και το πόσοι χαίρονται με αυτό, είναι άλλο θέμα.

Πώς μπορούμε να διεκδικήσουμε τον έρωτα στην απόλυτη μορφή του;

Ασπασία: Πώς διεκδικούμε το οτιδήποτε στην απόλυτη μορφή του; Νομίζω ότι αυτή η επιθυμία έχει από μόνη της κάτι το ευγενές. Κι ας φας τα μούτρα σου στο τέλος. (Βέβαια πιο εύκολα λέγεται παρά γίνεται αυτό, εύχομαι να ήμουν πιο γενναία.)

Τι είναι σημαντικό στην ζωή μας;

Βασίλης: Να μην υποκύπτει κανείς σε κοινωνικές νόρμες περί χαράς της ζωής. Ο καθένας να βρει τη δύναμη να είναι ελεύθερος και χαρούμενος μέσα στις επιλογές του, είτε είναι ορθόδοξες είτε ανορθόδοξες.

Ασπασία: Δεν ξέρω τι είναι σημαντικό γενικά. Στη δική μου ζωή είναι σημαντικό το θέατρο (από την εφηβεία μου και μετά είναι ένα συστατικό στοιχείο της ταυτότητάς μου και απλώς αλλάζει ο τρόπος που βρίσκομαι μέσα σ’ αυτό και το τι με ενδιαφέρει). Είναι πολύ σημαντικοί κάποιοι άνθρωποι που θέλω να είναι καλά και χαίρομαι όταν είναι χαρούμενοι. Είναι σημαντικός ο χρόνος μου και η συνειδητοποίηση ότι μπορώ να τον διαμορφώνω όπως εγώ θέλω. Σε όλα αυτά το κοινό στοιχείο είναι ένα είδος διαλόγου που ανοίγει με τους ανθρώπους και τα πράγματα και είναι αποκαλυπτικός σε σχέση με το πώς προσδιορίζω τον εαυτό μου αλλά και με το πώς καταλαβαίνω οτιδήποτε έξω από μένα.

Ποιο κομμάτι του κειμένου σας συγκινεί ιδιαίτερα; Γιατί;

Ασπασία: Με συγκινεί η έγνοια που μοιράζονται αυτοί οι δύο ήρωες για το χρόνο που περνάει. Όταν μιλάει η Φραγκόκοτα για την οικογένειά της και η αγάπη που δείχνει στα κουζινικά. Η συνύπαρξη της μελαγχολίας και της γελοιότητας.

Βασίλης: Λέει σε κάποιο σημείο ο ένας από τους δυο ήρωες μας: “Έχω την αίσθηση πως είμαι ολομόναχος πάνω στη γη. Εγώ και η βροχή”. Αυτό είναι ένα σημείο που με ταράζει σε σχέση με το πως αντιμετωπίζει κανείς μια τέτοια αίσθηση. Το να είσαι μόνος δεν είναι αυτονόητα κακό, ούτε θετικό, απλά είναι αυτό που είναι. Ούτως η άλλως οι άνθρωποι πάντα θέλουν αυτό που δεν έχουν.

Το Θωρηκτό στο bios
Βασισμένο σε ένα απόσπασμα από τη Μεθυσμένη πολιτεία του Σωτήρη Πατατζή

Σκηνοθεσία, Ερμηνεία: Ασπασία-Μαρία Αλεξίου, Βασίλης Βηλαράς
Επιμέλεια κίνησης: Τάσος Καραχάλιος
Σκηνικά, Κοστούμια, Φωτισμοί, Φωτογραφίες: Σωτήρης Βασιλείου
Βοηθός σκηνοθέτη: Αθανασία Αγοράκη

Πληροφορίες παράστασης
Πέμπτη 9 Μαρτίου με Σάββατο 8 Απριλίου
Παραστάσεις: Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο
Ώρα έναρξης: 21.00
Τιμή Εισιτηρίου: 10 ευρώ (ενιαίο)