Ειρήνη Φαναριώτη / Οι αποστάσεις της αγάπης
Μία υπέροχη, γεμάτη αλήθεια, ιστορία παρουσιάζει στο Θέατρο Νέου Κόσμου, η Ειρήνη Φαναριώτη (με την συνεργασία της Ομάδας Terre de Semis). Μια ιστορία που προέρχεται από το μυθιστόρημα του Κριστιάν Μπομπέν, La folle allure και μας ανοίγει την πόρτα για τον κόσμο της Λούσυ, της νεαρής κοπέλας που γεννήθηκε στο τσίρκο, μεγάλωσε με πειθαρχία, ονειρευόταν και διεκδικούσε πάντα την ελευθερία. Την ελευθερία να νιώθει, να ζει, να φεύγει όταν διαπιστώνει ότι κάτι τελείωσε. Μια ιστορία που μιλά άμεσα και ειλικρινά, ποιητικά, αλλά απολύτως ρεαλιστικά για τον Έρωτα, την Πίστη, την οικογένεια. Και “τα πράγματα για τα οποία αξίζει να χάνουμε την ψυχραιμία μας”. Μια ιστορία που η Ειρήνη Φαναριώτη μοιράζεται μαζί μας, εντοπίζοντας και διατηρώντας την δύναμή της, βρίσκοντας τον δρόμο να φτάσει δίπλα μας και θυμίζοντάς μας πως το θέατρο αποτελείται από τον λόγο, αλλά και από τον τρόπο.
Πως προέκυψε η ιδέα να ασχοληθείς μ΄ αυτό το έργο;
Το έχω εδώ και δύο χρόνια στα χέρια μου. Μου το έδωσε ένας φίλος και συνάδελφος μου, ο Δημήτρης Παπανικολάου γιατί όταν το διάβασε του θύμισε, με κάποιον τρόπο, εμένα. Μου άρεσε πάρα πολύ και πάντα σκεφτόμουν ότι ήθελα να γίνει παράσταση, αλλά επειδή υπήρχαν άλλες προτεραιότητες με την ομάδα, ήρθε τώρα η κατάλληλη στιγμή. Μετά το Φεστιβάλ που ήταν μεγαλύτερη παραγωγή, είπα να κάνω κάτι πιο μαζεμένο.
Η ομάδα πως λειτουργεί;
Ουσιαστικά, από εδώ και πέρα θα δούμε πως θα λειτουργήσει γιατί ως τώρα ήταν υπό διαμόρφωση και τις προηγούμενες φορές τα πράγματα έβρισκαν την θέση τους από μόνα τους. Τώρα συζητάμε ξανά με τα παιδιά τι θα κάνουμε μετά, ψάχνουμε χώρους για την δουλειά μας και κάποιον χώρο για πρόβες. Θέλουμε μες την ομάδα ο κάθε ένας να έχει το περιθώριο να οργανώσει και δικές του παραγωγές και να υπάρχει αλλαγή ρόλων. Ως τώρα σκηνοθετούσα εγώ. Προς αυτήν την κατεύθυνση κινείται η ομάδα. Εγώ όλον αυτόν τον καιρό διαβάζω και ψάχνω κείμενα!
Η μουσική και η κίνηση τι θέση έχουν στο Κορίτσι του Λύκου;
Όταν φαντάζομαι μια παράσταση, πριν γίνει πραγματικότητα, πάντα σκέφτομαι να έχει δική της, πρωτότυπη μουσική και να βασίζεται στην κίνηση. Θέλω να είναι έντονα αυτά τα στοιχεία. Στο Κορίτσι του Λύκου, δεν είχαμε καθόλου budget, αλλά ο Κώστής Μαραβέγιας θέλησε να συνθέσει την μουσική για την παράσταση και την ηχογράφησε σπίτι του. Κάπως έτσι έγιναν όλα! Και η Χαρά Κότσαλη που επιμελήθηκε την κίνηση είχε πολύ φορτωμένο πρόγραμμα, αλλά θέλαμε πάρα πολύ να δουλέψουμε μαζί και καταφέραμε να το βάλουμε στο πρόγραμμά μας! Η Χαρά με βοήθησε πολύ με το τελικό αποτέλεσμα, σαν δεύτερος σκηνοθέτης.
Πως μπορούμε να διατηρήσουμε το κέφι της νεότητας;
Δεν ξέρω! Μου φαίνεται πάρα πολύ δύσκολο. Μεγαλώνοντας και ερχόμενοι αντιμέτωποι με όλες τις δυσκολίες της ζωής, είναι πάρα πολύ δύσκολο να διατηρήσει κανείς το κέφι της νεότητας. Ένας πιθανός τρόπος, που μου έδειξε το κείμενο της παράστασης υπάρχει σε μία φράση που λέει: «Μπορείς με την χαρά, την ευφυΐα και την μαλακότητα να κρατήσεις την παιδικότητά σου». Πρέπει νομίζω να θυμόμαστε για ποιο λόγο ξεκινήσαμε να κάνουμε κάποια πράγματα, να αναζητούμε την χαρά στην φύση, στον ήλιο, στην ζωή, να προσπαθούμε να διατηρούμε την ευφυΐα μας από την άποψη της διαύγειας, να αντιμετωπίζουμε έτσι την θολούρα της καθημερινότητας και να διατηρούμε την μαλακότητα από την άποψη της δυσκαμψίας τόσο στο σώμα όσο και στην πορεία μας στην ζωή.
Τι σηματοδοτεί την ενηλικίωση;
Στο έργο υπάρχει ένα σημείο και μία διάρκεια. Το σημείο που εντοπίζεται αυτή η στιγμή ενηλικίωσης είναι όταν αποφασίζει να κοιτάξει πίσω. Νομίζω ότι η στιγμή που συνειδητοποιείς ότι ενηλικιώνεσαι είναι όταν κοιτάς πίσω, το παρελθόν, αυτά που έχεις ζήσει, την πορεία σου στη ζωή. Η πορεία στον χρόνο σε φέρνει αντιμέτωπο με την ενηλικίωση. Μέρα με την μέρα κάτι κερδίζεις και ωριμάζεις. Η ζωή σε οδηγεί στην ενηλικίωση. Επίσης, ίσως η απώλεια μπορεί να φέρει βίαιη ενηλικίωση, γιατί όποια στιγμή κι αν συμβεί κάνει τον άνθρωπο να μεγαλώσει απότομα και να βαρύνει.
Η ηρωίδα στο έργο επιζητά την ελευθερία. Πως ορίζεται η ελευθερία της;
Η ελευθερία της είναι η τάση της να εξαφανίζεται. Να φεύγει από την οικογένειά της, από τον άντρα της, από τα πράγματα όταν είναι δύσκολα. Όταν δραπετεύει, όταν φεύγει θεωρεί τον εαυτό της ελεύθερο. Λέει: «Εξασκώ το πρωταρχικό δικαίωμα του κάθε ανθρώπου να εξαφανίζεται χωρίς να δίνει λογαριασμό για την εξαφάνισή του». Ένα δεύτερο στοιχείο που δεν είναι εμφανές με την πρώτη ανάγνωση, αλλά το ανακαλύψαμε όσο περνούσε ο καιρός είναι η διάθεσή της, η ανάγκη της για απελευθέρωση από το συναίσθημα. Να μην είναι όλα τόσο σοβαρά, να υπάρχει μία ελαφρότητα, να κυλάει η ζωή και να το αποδεχόμαστε. Με αυτόν τον τρόπο αισθάνεται ελεύθερη, να μην καθηλώνεται από τα έντονα συναισθήματα και να αντιμετωπίζει την ζωή με φυσικότητα και ελαφρότητα.
Της αναγνωρίζεις το δικαίωμα να φεύγει ενώ έχει αναπτύξει δεσμό;
Της το αναγνωρίζω απόλυτα. Αυτό είναι ένα από τα κοινά σημεία που βρήκα με την ηρωίδα. Είχα από μικρή την ανάγκη να φεύγω! Μεγαλώνοντας το έχω διατηρήσει και ανά διαστήματα φεύγω. Αυτό συμβαίνει ή όταν έχω πέσει στην μαύρη τρύπα της κατάθλιψης ή βρίσκομαι σε ένα παράλληλο σύμπαν, σε μια επίφαση ευτυχίας κατά την οποία είμαι έξω, περνάω καλά, κάνω πολλά πράγματα. Φυσικά, πάντα έρχεται η ώρα της επιστροφής στην καθημερινότητα.
Μαθαίνεται η τέχνη των αποστάσεων;
Μαθαίνεται. Όπως λέει και το κείμενο μαθαίνεται ιδίοις εξόδοις. Μέσα από την απώλεια. Το έζησα πρόσφατα αυτό με μια πολύ καλή μου φίλη που είχαμε πάρα πολύ στενή, καθημερινή σχέση που έφτασε σε σημείο να καεί, να έχει ρωγμές. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με την πολύ μεγάλη απόσταση που την παίρνεις και μετά ανακαλύπτεις πως μπορείς να ζεις και χωρίς κάποιον ή κάτι. Αυτός επίσης είναι ένας πολύ μεγάλος φόβος, ο χρόνος που παίρνουμε από τα πράγματα. Πολύ κοντά καίγεσαι, πολύ μακριά παγώνεις. Τώρα είμαι σε έναν καλύτερο δρόμο και μπορώ νωρίτερα να αξιολογήσω καταστάσεις και έτσι να τις προστατεύσω από τον χρόνο και να βρω το σωστό σημείο. Η απόσταση είναι ένα πείραμα και μία έρευνα που αποφασίζουν δύο άνθρωποι να κάνουν μαζί.
Ο έρωτας καθορίζει την ζωή μας είτε υπάρχει, είτε λείπει;
Είτε είσαι ερωτευμένος, είτε έχεις περάσει κάποια ερωτική απογοήτευση, νομίζω ότι είναι από τις πιο δημιουργικές φάσεις στην ζωή ενός ανθρώπου. Έχω υπάρξει πολύ δημιουργική και στις δύο περιπτώσεις. Ίσως λίγο περισσότερο στην δεύτερη! Είναι δύσκολο να αξιολογήσουμε ποια στιγμή είμαστε ερωτευμένοι. Δύσκολα το λέμε, ίσως κι από φόβο μην χαθεί αυτό το συναίσθημα. Πάντως, είναι δύσκολο να το συνειδητοποιήσουμε όταν συμβαίνει. Μπορούμε να πούμε πως υπήρξαμε ερωτευμένοι ή πως περιμένουμε έναν μεγάλο έρωτα, αλλά σε παρόντα χρόνο είναι σχεδόν αδύνατο να το καταλάβουμε. Δεν θεωρώ ότι είναι από τα πιο σημαντικά πράγματα στην ζωή. Θεωρώ την αγάπη, την αληθινή, την ανιδιοτελή, σημαντικότερη . Την αγάπη που προκύπτει από αυτό που πραγματικά είναι ο άλλος. Δεν ξέρω πως γίνεται, αλλά είναι κάτι που το ψάχνω και το δουλεύω πολύ.
Ποιο ήταν το προσωπικό σου κέρδος από την μέχρι τώρα πορεία της παράστασης;
Ήταν ότι δικαιολόγησα τους ανθρώπους. Κατανόησα τα λάθη μας, τα πάθη μας, τις αδυναμίες μας και συμφιλιώθηκα με το γεγονός ότι δεν φταίει κανείς. Πιστεύω ότι κανείς δεν έχει ευθύνη και δεν φταίει στην πραγματικότητα. Η ζωή σε φέρνει αντιμέτωπο με γεγονότα και καταστάσεις και πρέπει να την ακολουθείς. Το κείμενο λέει σε ένα σημείο που ηρωίδα μιλά για τον σύζυγό της, τον οποίο έχει να δει εφτά χρόνια και έχει συνειδητοποιήσει πως δεν τον αγάπησε: «Ο καημένος δεν φταίει καθόλου, αλλά κι εγώ πολύ λίγο φταίω, γιατί υπάρχουν παντού ολόγυρά μας ανάμεικτα με τα μόρια του αέρα που αναπνέουμε, μόρια περιπλανώμενης αγάπης. Κάποτε συμπυκνώνονται και πέφτουν σαν βροχή πάνω στο κεφάλι μας, κάποτε όχι». Λέει πως δεν φταίω εγώ, η βροχή φταίει. Η βροχή συμπυκνώνεται, πέφτει και δημιουργεί μία ωραία συνθήκη σε μία δουλειά, σε μια σχέση, σε μια φιλία, σε μια οικογένεια. Το έργο ασχολείται πολύ και με το θέμα της οικογένειας και με βοήθησε και ως προς το να δικαιολογήσω την οικογένειά μου και τις επιλογές που έκαναν οι γονείς μου. Θεωρώ ότι είναι πολύ δύσκολο να είσαι γονιός γιατί είσαι άνθρωπος και κάνεις λάθη. Δεν είσαι μόνο γονιός, αλλά έχεις και την προσωπικότητά σου, τις φοβίες σου, τις ανασφάλειές σου. Όλοι κουβαλάμε τα θέματά μας και την ανάγκη μας για ζεστασιά, σε όποια θέση και αν βρισκόμαστε. Έτσι, κάπως, μέσα από αυτό το έργο κατάλαβα πως τα λάθη και τα πάθη είναι ανθρώπινα και δικαιολόγησα γεγονότα και ανθρώπους.
Υπάρχει κάποιο κομμάτι του κειμένου που ξεχωρίζεις; Γιατί;
Κατά καιρούς υπάρχουν κομμάτια του κειμένου στα οποία έχω επανέλθει και τα οποία έχω δημοσιεύσει. Αυτή τη στιγμή, με κρατάει σε εγρήγορση η τελευταία σκηνή του έργου, που η νεαρή ηρωίδα συναντάει στο γηροκομείο την ηλικιωμένη ηρωίδα, όταν είναι 80 χρονών. Εκεί λοιπόν, μέσα στο δωμάτιο του γηροκομείου, λέει η ηλικιωμένη στην νεαρή: «Γύρισες Ιερεμία; Άφησες επιτέλους τις μπαγκέτες σου στον ουρανό; Δεν είσαι και τόσο καλός άγγελος Ιερεμία, έτσι που παίζεις το ταμπούρλο σου. Μου παίρνεις τα΄αφτιά. Αλλά είμαι ευχαριστημένη. Επέστρεψε ο φύλακας – άγγελός μου. Σε είδα εχθές στην τηλεόραση. Έπαιζες κουτσό στην Κόκκινη Πλατεία, μπροστά από το Κρεμλίνο και πέταξες πάνω από έναν κατακίτρινο τρούλο. Μίλησέ μου για τη Μόσχα Ιερεμία. Μίλησέ μου γι αυτή τη χώρα. Μοιάζει τόσο όμορφη». Με συγκινεί πάρα πολύ αυτό το κομμάτι γιατί το μήνυμα υποβόσκει και δείχνει με ποιον τρόπο διαφέρει η νεαρή από την ηλικιωμένη ηρωίδα. Η ηλικιωμένη ηρωίδα έχει περάσει στον σουρεαλισμό. Βλέπει πάρα πολύ τηλεόραση σε καθημερινή βάση, τόσο που η ζωή της περιπλέκεται με τα προγράμματα που παρακολουθεί. Αυτά που έχει δει, η φαντασία, τα όνειρα, η πραγματικότητα είναι πλέον στο μυαλό της ένα πράγμα. Και φαντασιώνεται τον φύλακα – άγγελο που τον βρίσκει στο πρόσωπο της νεαρής κοπέλας. Εκεί βρίσκεται και ο σουρεαλισμός που μας αρέσει πολύ και τον συμπεριλαμβάνουμε σε όλες μας τις παραστάσεις.
Φωτογραφίες: Παντελής Μπαλής / Pantelis Balis Photography
Το κορίτσι του λύκου στο Θέατρο Νέου Κόσμου
παράσταση βασισμένη στο μυθιστόρημα του Κριστιάν Μπομπέν “La folle allure”
Σκηνοθεσία-Ερμηνεία: Ειρήνη Φαναριώτη
Ομάδα Terre de Semis
Μετάφραση – Σκηνοθεσία:Ειρήνη Φαναριώτη
Διασκευή:Δήμητρα Μητροπούλου,Παρασκευή Λυπημένου,Ειρήνη Φαναριώτη
Μουσική σύνθεση:Κωστής Μαραβέγιας
Επιμέλεια κίνησης: Χαρά Κότσαλη
Σκηνικά – Κοστούμια: Τίνα Τζόκα
Σχεδιασμός φωτισμών:Αλέκος Αναστασίου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Παρασκευή Λυπημένου
Τα ρούχα της Ειρήνης Φαναριώτη είναι Karavan