Hogarth Shakespeare Project: Μια σύγχρονη ματιά στο έργο του Σαίξπηρ από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο
Know this, that men are as the time is.
King Lear, William Shakespeare
Οι άνθρωποι είναι ό,τι και η εποχή τους. Οι άνθρωποι καθορίζονται από την εποχή τους και καθορίζουν την εποχή τους. Γι΄αυτόν ακριβώς τον λόγο τα σημαντικά έργα αντέχουν και επανέρχονται. Γιατί πάντα έχουμε ανάγκη να δούμε και να κατανοήσουμε τα κλασικά, διαχρονικά, πανανθρώπινα αισθήματα και θέματα μέσα από την δική μας προσωπική ματιά, μέσα από την δική μας προσωπική ανάγνωση. Μιαν ανάγνωση που θα φωτίσει την εποχή μας, που θα φωτίζεται από την προσωπική αίσθηση και αντίληψη.
Μια τέτοια ανάγνωση –νέα, επίκαιρη, εμπνευσμένη- αποτελεί η πρωτοβουλία Hogarth Shakespeare Project, στο πλαίσιο του οποίου σύγχρονοι συγγραφείς γράφουν μυθιστορήματα βασισμένα σε έργα του Σαίξπηρ, που αντλούν την δύναμή τους από από την προσωπική ματιά, αισθητική και αίσθηση του κάθε συγγραφέα. Το έργο του μεγάλου Άγγλου συγγραφέα λειτουργεί σαν άλλη μυθολογία και αποτελεί την πρώτη ύλη για την δημιουργία νέων κειμένων που ξεκινούν από το κλασικό και συνομιλούν άμεσα με την εποχή μας.
Το ξιδοκόριτσο της Anne Tyler σε μετάφραση Αυγούστου Κορτώ έχει ως βάση το έργο Η στρίγγλα που έγινε αρνάκι. Πρόκειται για την ιστορία της Κέιτ, μιας νεαρής κοπέλας που δεν έχει καταφέρει να απεγκλωβιστεί από την οικογένειά της και να αυτονομηθεί, ορίζοντας την πορεία της ζωής της όπως επιβάλει η συνείδησή της. Η Κέιτ, αν και εργάζεται ως βοηθός νηπιαγωγού, εξακολουθεί να συγκατοικεί με τον πατέρα και την μικρότερη αδελφή της οι οποίοι εκμεταλλεύονται την προσαρμοστική ικανότητα και την αποτελεσματικότητά της για να διευκολύνουν την δική τους καθημερινότητα. Παρόλο που διαθέτει έναν χαρακτήρα δυναμικό και ισχυρό, η Κέιτ δεν έχει καταφέρει να κρατήσει τις ισορροπίες στις σχέσεις με τους δικούς της, καταλήγοντας κάθε φορά να ικανοποιεί τις επιθυμίες τους παραβλέποντας τις δικές της. Όταν ο πατέρας της, ο δόκτωρ Μπατίστα –που βρίσκεται στα πρόθυρα μιας πολύ σημαντικής για την ανθρωπότητα επιστημονικής ανακάλυψης- θα χρειαστεί την βοήθειά της για ακόμα μία φορά, καθώς ο βοηθός του –και βασικός παράγοντας για την πορεία της δουλειάς του- πρόκειται να απελαθεί από την χωρά, η Κέιτ πρέπει να αποφασίσει αν θα υποκύψει και αυτή την φορά στην θέλησή του και θα γίνει μέρος του σχεδίου του. Πρέπει να αποφασίσει αν αξίζει να περιορίσει τον εαυτό της για μία ακόμα φορά για έναν άλλον, για έναν άνδρα, για μία σχέση.
Το επόμενο βιβλίο της σειράς με τον τίτλο Το όνομά μου είναι Σάιλοκ του Howard Jacobson και μετάφραση του Νίκου Παναγιωτόπουλου, έχει βασιστεί στον Έμπορο της Βενετίας. Ένα βιβλίο για την φιλία δύο Εβραίων, του Σάιλοκ και του Σάιμον Στρούλοβιτσς που προσπαθούν να οριοθετήσουν τις ρίζες τους, να βρουν τον χώρο που τους ανήκει στην σύγχρονη εποχή, να αποδεχτούν τα νέα ήθη, να συμφιλιώσουν την ιστορία με το συναίσθημα και τελικά να στηρίξουν ο ένας το άλλον. Ο Σάιλοκ του Σαίξπηρ εκφράζει την φωνή μιας ολόκληρης φυλής, που τώρα εκφράζει τους προβληματισμούς της μέσω του Σάιλοκ και του Σάιμον του Howard Jacobson σε ένα βιβλίο που ακολουθεί τον δρόμο του έργου του Σαίξπηρ και εισχωρεί βαθιά στο θέμα του “είναι και του φαίνεσθαι”, εξετάζοντας ζητήματα ταυτότητας, αποδοχής, δίκαιης ή μη εχθρότητας και εκδίκησης.
Το τρίτο βιβλίο τη σειράς που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο είναι Το χάσμα του χρόνου της Jeanette Winterson σε μετάφραση Μυρσίνης Γκανά και έχει ως βάση Το χειμωνιάτικο παραμύθι του Σαίξπηρ. Πρόκειται για την ιστορία της Περντίτα που μεγαλώνει χωρίς να γνωρίζει τις ρίζες και την οικογένειά της, για να καταφέρει να ανακαλύψει την ταυτότητά της δεκαεφτά χρόνια αργότερα, αποδεικνύοντας πως στην ζωή μας είναι δυνατό να συμβούν μαγικά πράγματα. Η Jeanette Winterson ακολουθεί την πλοκή του έργου του Σαίξπηρ, τοποθετώντας το στην σύγχρονη εποχή, χαρίζοντας μας την προσωπική της ανάγνωση και την προσωπική της ματιά πάνω στο ζήτημα του χρόνου που περνάει καθορίζοντας την ζωή μας, στο ζήτημα των ανθρώπινων σχέσεων, της προδοσίας, της συγχώρεσης.
Σε μια εποχή που αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά πως η αλήθεια και η γνώση είναι σχετικές έννοιες –όπως και στην Ελισαβετιανή εποχή που έζησε και έγραψε ο Σαίξπηρ-, είναι πολύ θετικό –αν όχι επιβεβλημένο- να επιστρέψουμε στο κλασικό που ξεκινά από τον πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης και απευθύνεται σε όλους μας με σκοπό να νοηματοδοτήσουμε εκ νέου ό,τι έχει αξία στην ζωή μας. Το έργο του μεγάλου Άγγλου συγγραφέα θα είναι πάντα τέτοιο. Και η επιστροφή μας σ΄αυτό, όπως στην περίπτωση του Hogarth Shakespeare Project (ο Hogarth υπήρξε ο εκδοτικός οίκος που είχε ιδρύσει η Virginia Woolf με τον σύζυγό της για να εκδίδουν τα καλύτερα σύγχρονα βιβλία), αποτελεί πηγή έμπνευσης, δημιουργίας και ανακούφισης.
Πρέπει να σημειωθεί πως σε λίγο καιρό θα προστεθεί στη σειρά από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο το βιβλίο Το παιδί της Τρικυμίας της Margaret Atwood σε μετάφραση Τρισεύγενης Παπαϊωάννου. Το βιβλίο έχει ως πηγή έμπνευσης την Τρικυμία του William Shakespeare.